Biên niên sử Hà Nội

Biên niên sử Hà Nội ghi lại các sự kiện của thành phố Hà Nội theo thứ tự thời gian. Xem thêm hai bài Lịch sử Hà Nội và Lịch sử Việt Nam để hiểu rõ các giai đoạn.

Cổ đại

Vùng đất quanh Hà Nội hiện nay được biết đến từ lâu, đó là thành Cổ Loa được tìm thấy khoảng 200 TCN.

Bắc thuộc lần 2 – lần 3 (từ thuộc Hán đến thuộc Đường)

  • Năm 454-456: Huyện Tống Bình (宋平) được thành lập.[1]
  • 545: Lý Nam Đế đóng quân và dựng kè gỗ trên sông Tô Lịch[1]
  • 545: Huyện Tống Bình được nâng cấp lên quận Tống Bình, gồm 3 huyện: Nghĩa Hoài, Tuy Ninh ở bờ nam sông Hồng (đoạn Từ Liêm, Hoài Đức ngày nay), còn Xương Quốc ở bờ bắc (Đông Anh, Gia Lâm ngày nay). Quận trị là vùng nội thành hiện nay.[cần dẫn nguồn]
  • 607: Tống Bình là quận trị quận Giao Chỉ[cần dẫn nguồn]
  • 621: Quận Tống Bình bị hạ cấp xuống thành huyện. Huyện Tống Bình cùng với 2 huyện Hoàng Giáo và Nam Định tạo thành Tống Châu. Đắp tử thành ở bờ nam sông Tô Lịch.[cần dẫn nguồn]
  • 622: Huyện Tống Bình tách 2 huyện Giao Chỉ và Hoài Đức.[cần dẫn nguồn]
  • 627: Hợp nhất các huyện Hoàng Giáo, Giao Chỉ và Hoài Đức thành huyện Tống Bình, đặt trị sở của Giao Châu tại đây.[cần dẫn nguồn]
  • 679: Trở thành phủ trị của An Nam đô hộ phủ.[1]
  • 767: Trương Bá Nghi đắp La Thành.[1]
  • 791: Phùng Hưng tấn công Tống Bình, chiếm lĩnh thành trì và vào phủ Đô hộ, coi chính sự đất nước được 7 năm.[cần dẫn nguồn]
  • 806: Trương Chu đắp An Nam La Thành.[cần dẫn nguồn]
  • 863: Quân Nam Chiếu vây đánh và chiếm Tống Bình[cần dẫn nguồn]
  • 866: Cao Biền xây thành Đại La.[cần dẫn nguồn]

Thời nhà Hậu Lý

Thời nhà Trần

Bắc thuộc lần 4 (thuộc Minh)

  • 1407: Đông Đô đổi tên thành Đông Quan.
  • 1426: Lê Lợi đem quân vây đánh Đông Quan. Cho mở khoa thi tại Bồ Đề.

Thời Hậu Lê và thời kỳ Nam-Bắc triều

Thời nhà Nguyễn

Thời Pháp thuộc

1945–1947

1954–2000

  • Năm 1954: Hà Nội khi tiếp quản gồm 4 quận nội thành (34 khu phố, 37.000 dân) và 4 quận ngoại thành (45 xã, 16.000 dân), đánh số từ I đến VIII, với diện tích 152 km². Ngày 13/12/1954, sáp nhập khu vực phố Gia Lâm (gồm phố Gia Lâm, khu nhà ga Gia Lâm, sân bay Gia Lâm, và 4 xã Hồng Tiến, Việt Hưng, Long Biên, Ngọc Thụy) của tỉnh Bắc Ninh vào Hà Nội.
  • 1956-1957: Phong trào Nhân Văn-Giai Phẩm.
  • 3/1958: Bỏ 4 quận nội thành, thay bằng 12 khu phố: Hoàn Kiếm, Hàng Cỏ, Hai Bà Trưng, Hàng Bông, Cửa Đông, Hàng Đào, Trúc Bạch, Văn Miếu, Ba Đình, Bạch Mai, Bảy Mẫu, Ô Chợ Dừa.
  • 1959: chia lại thành 8 khu phố nội thành: Hoàn Kiếm, Hàng Cỏ, Hai Bà Trưng, Trúc Bạch, Ba Đình, Đồng Xuân, Đống Đa, Bạch Mai và 4 huyện ngoại thành (có 43 xã).
  • 1961:
  • 1966-1968: Không quân Mỹ bắt đầu ném bom. Một phần thành phố đi sơ tán.
  • 21/11/1970, Mỹ cho đổ bộ quân đánh chiếm trại tù Sơn Tây nhằm giải thoát khoảng 65-70 tù binh hiện đang bị giam tại đây nhưng không thành công vì số này trước đó đã được chuyển đi nơi khác.
  • 1972: Chiến dịch Linebacker II, 12 ngày đêm Điện Biên Phủ trên không
  • 21/12/1974: Thành lập các tiểu khu ở các khu nội thành, thay thế cho khối dân phố.
  • 1978:
    • Tháng 12: Sắp xếp lại các tiểu khu: khu Hoàn Kiếm có 18 tiểu khu, khu Ba Đình có 15 tiểu khu, khu Đống Đa có 23 tiểu khu, khu Hai Bà Trưng có 22 tiểu khu, tổng cộng là 78 tiểu khu.
    • Ngày 29 tháng 12: Quốc hội khóa VI, kỳ họp thứ 4 (tháng 12 năm 1978) đã quyết định mở rộng Thủ đô Hà Nội (lần thứ hai) với diện tích đất tự nhiên là 2136 km², dân số 2,5 triệu người gồm bốn khu phố nội thành, một thị xã và 11 huyện ngoại thành. Hà Nội lấy thêm 5 huyện và 1 thị xã của tỉnh Hà Sơn Bình (Ba Vì, Thạch Thất, Phúc Thọ, Đan Phượng, Hoài Đức, thị xã Sơn Tây), 2 huyện của tỉnh Vĩnh Phú (Mê Linh, Sóc Sơn).
  • 6/1981: Đổi khu phố thành quận và tiểu khu thành phường.
  • 12/8/1991: Tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa VIII, ranh giới Thủ đô Hà Nội được điều chỉnh. Trả 5 huyện và 1 thị xã đã lấy năm 1978 cho tỉnh Hà Tây và 1 huyện (Mê Linh) cho tỉnh Vĩnh Phú, còn bốn quận nội thành và năm huyện ngoại thành, với diện tích đất tự nhiên 924 km².
  • 1993
  • 1994:
    • Ngày 14 tháng 7, chợ Đồng Xuân bị cháy, gần như toàn bộ gian hàng trong chợ bị thiêu rụi.
  • 27/12/1995: Lập quận Tây Hồ
  • 1997:
    • Ngày 1 tháng 1: Lập quận Thanh Xuân
    • Ngày 1 tháng 9: Lập quận Cầu Giấy
    • Tháng 11: Tổ chức Hội nghị thượng đỉnh các nước nói tiếng Pháp - Francophonie 1997.
  • 1999: Hà Nội được UNESCO tôn vinh là thành phố vì hòa bình[48]

Thế kỷ 21

  • 2003:
  • 1/1/2004: Lập 2 quận Long Biên và Hoàng Mai.
  • 2005:
    • Hà Nội có gần 3,2 triệu người, vượt 3% so với dự báo, đạt mật độ dân số trên 3450 người/km², gấp trên 100 lần so với mật độ chuẩn thế giới.
    • Ngày 8 tháng 3: Trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội-(HaSTC) chính thức đi vào hoạt động.
  • 2006: Tổ chức hội nghị thượng đỉnh APEC 2006.
  • Năm 2007, dân số Hà Nội tăng thêm 138.100 người, đạt 3.398.889 nhân khẩu với 784.881 hộ, tăng 3,5% so với năm 2006[49].
  • 2008:
    • Ngày 1 tháng 8: tỉnh Hà Tây và huyện Mê Linh, tỉnh Vĩnh Phúc đã chính thức sáp nhập vào Hà Nội. Hà Nội trở thành thủ đô lớn thứ 17 về mặt diện tích trên thế giới[cần dẫn nguồn].
    • Cuối tháng 10, mưa lớn gây ra trận lụt lịch sử tại Hà Nội, thành phố chịu thiệt hại tối thiểu là 3.000 tỉ VND (tạm thời)[50] và có ít nhất 21 người thiệt mạng.[51]
  • Ngày 8 tháng 5 năm 2009: Chính phủ Việt Nam ra Nghị quyết 19/NQ-CP thành lập quận Hà Đông trên cơ sở toàn bộ diện tích, dân số của thành phố Hà Đông trước đây và thành phố Sơn Tây chuyển thành thị xã Sơn Tây.[52]
  • 2010: Chuỗi sự kiện kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long – Hà Nội.
  • Ngày 27 tháng 12 năm 2013: Chính phủ ban hành Nghị quyết số 132/NQ-CP về việc tách huyện Từ Liêm để thành lập 2 quận mới là Bắc Từ LiêmNam Từ Liêm.[53]
  • 2015: Vụ thay thế cây ở Hà Nội 2015.
  • 2019:
  • 2020:
    • Ngày 9 tháng 1: Xảy ra vụ đụng độ vào rạng sáng tại xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức giữa một số người dân địa phương với lực lượng cảnh sát cơ động, hậu quả là 3 cảnh sát và 1 người dân tử vong.[55]
  • 2022:
    • Ngày 13 tháng 1: Chính thức khánh thành tuyến đường sắt trên cao Cát Linh – Hà Đông, sau hơn 10 năm xây dựng và hơn 2 tháng vận hành thử.[56]
    • Ngày 13 tháng 4: Hà Nội trở thành địa phương cuối cùng trên cả nước cho phép các trường mầm non hoạt động trở lại sau gần 1 năm phải đóng cửa để phòng chống đại dịch COVID-19.[57]
    • Tháng 5: Tổ chức SEA Games 2021 (bị hoãn từ 2021 do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19).[58]
  • 2023:

Tham khảo

  1. ^ a b c d Hà Nội tại Từ điển bách khoa Việt Nam
  2. ^ Philippe Papin 2010, tr. 197.
  3. ^ a b Philippe Papin 2010, tr. 198.
  4. ^ Philippe Papin 2010, tr. 199.
  5. ^ Philippe Papin 2010, tr. 203.
  6. ^ Philippe Papin 2010, tr. 206.
  7. ^ Nguyễn Vinh Phúc 2010, tr. 305.
  8. ^ William S. Logan 2010, tr. 115.
  9. ^ Philippe Papin 2010, tr. 228.
  10. ^ Philippe Papin 2010, tr. 213.
  11. ^ Philippe Papin 2010, tr. 210.
  12. ^ William S. Logan 2010, tr. 140.
  13. ^ Trần Huy Liệu 2010, tr. 117.
  14. ^ Philippe Papin 2010, tr. 217.
  15. ^ Trần Huy Liệu 2010, tr. 128.
  16. ^ William S. Logan 2010, tr. 138.
  17. ^ Trần Huy Liệu 2010, tr. 127.
  18. ^ a b c Nguyễn Vinh Phúc 2010, tr. 308.
  19. ^ William S. Logan 2010, tr. 143.
  20. ^ William S. Logan 2010, tr. 154.
  21. ^ a b Nguyễn Vinh Phúc 2010, tr. 313.
  22. ^ Trần Huy Liệu 2010, tr. 123.
  23. ^ a b Nguyễn Vinh Phúc 2010, tr. 323.
  24. ^ Nguyễn Vinh Phúc 2010, tr. 315.
  25. ^ William S. Logan 2010, tr. 129.
  26. ^ a b Nguyễn Vinh Phúc 2010, tr. 314.
  27. ^ Nguyễn Vinh Phúc 2010, tr. 324.
  28. ^ Nguyễn Vinh Phúc 2010, tr. 273.
  29. ^ Philippe Papin 2010, tr. 261.
  30. ^ a b Nguyễn Vinh Phúc 2010, tr. 325.
  31. ^ Trần Huy Liệu 2010, tr. 121.
  32. ^ William S. Logan 2010, tr. 162.
  33. ^ William S. Logan 2010, tr. 148.
  34. ^ William S. Logan 2010, tr. 163.
  35. ^ a b William S. Logan 2010, tr. 164.
  36. ^ a b William S. Logan 2010, tr. 165.
  37. ^ Nguyễn Vinh Phúc 2010, tr. 341.
  38. ^ Trần Huy Liệu 2010, tr. 167.
  39. ^ Trần Huy Liệu 2010, tr. 122.
  40. ^ Lịch sử Hà Nội- sở GD&ĐT Hà Nội
  41. ^ a b Nguyễn Vinh Phúc 2010, tr. 331.
  42. ^ Philippe Papin 2010, tr. 266.
  43. ^ Philippe Papin 2010, tr. 269.
  44. ^ a b Philippe Papin 2010, tr. 273.
  45. ^ Philippe Papin 2010, tr. 275.
  46. ^ “Thăng Long - Đông Đô - Hà Nội (từ năm 1802 đến năm 1945)”. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 12 năm 2009. Truy cập ngày 4 tháng 11 năm 2009.
  47. ^ Hiến pháp 1946
  48. ^ “Hà Nội xứng danh "Thành phố vì hòa bình"”.
  49. ^ Hà Nội có 3,4 triệu người trên VnExpress, 16/12/2007
  50. ^ “Hà Nội có 17 người chết, thiệt hại 3.000 tỷ đồng”. Vnexpress. Truy cập ngày 1 tháng 11 năm 2008.
  51. ^ Hồng Khánh. “75 người chết vì mưa lũ”. Vnexpress. Truy cập ngày 4 tháng 11 năm 2008.
  52. ^ Quyết định số 19/NQ-CP của Chính phủ: Về việc xác lập địa giới hành chính xã Đông Xuân thuộc huyện Quốc Oai; các xã Tiến Xuân, Yên Bình, Yên Trung thuộc huyện Thạch Thất; huyện Mê Linh thuộc thành phố Hà Nội; thành lập Quận Hà Đông và các phường trực thuộc; chuyển thành phố Sơn Tây thành Thị xã Sơn Tây thuộc thành phố Hà Nội
  53. ^ “Nghị quyết 132/NQ-CP năm 2013 của Chính phủ về việc điều chỉnh địa giới hành chính huyện Từ Liêm để thành lập 02 quận và 23 phường thuộc thành phố Hà Nội”. Cổng Thông tin điện tử Chính Phủ. 27 tháng 12 năm 2013.
  54. ^ “Tổng dân số của Hà Nội là 8.053.663 người”. Báo Hànộimới. 12 tháng 10 năm 2019.
  55. ^ “Ba cảnh sát hy sinh trong vụ đụng độ ở Đồng Tâm”. VnExpress. 9 tháng 1 năm 2020.
  56. ^ “Đường sắt Cát Linh - Hà Đông khánh thành, đón vị khách thứ 1 triệu”. Báo Lao Động. 13 tháng 1 năm 2022.
  57. ^ “Hà Nội cho toàn bộ trẻ mầm non đến trường từ 13/4”. VnExpress. 8 tháng 4 năm 2022.
  58. ^ “SEA Games 31 chính thức bị hoãn sang năm 2022”. Báo Lao Động. 8 tháng 7 năm 2021.

Nguồn

  • Papin, Philippe (2001). Histoire de Hanoi. Fayard. tr. 381–386. ISBN 2 213 60671 4.
  • Philippe Papin (2010). Lịch sử Hà Nội. Hà Nội: Nhà xuất bản Mỹ thuật.
  • William S. Logan (2010). Hà Nội: Tiểu sử một đô thị. Hà Nội: Nhà xuất bản Hà Nội.
  • Georges Boudarel (2002). Hanoi: City of the Rising Dragon. Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield.
  • Trần Huy Liệu (2010). Lịch sử thủ đô Hà Nội. Hà Nội: Nhà xuất bản Thời Đại.
  • Trần Quốc Vượng (2011). Với Thăng Long – Hà Nội. Hà Nội: Nhà xuất bản Thế giới.
  • Nguyễn Vinh Phúc (2010). Lịch sử Thăng Long – Hà Nội. Hà Nội: Nhà xuất bản Thời Đại.
  • Phạm Văn Hà (chủ biên) (2013) Lịch sử Hà Nội. Hà Nội. nhà xuất bản Hà Nội

Liên kết ngoài

  • x
  • t
  • s
Theo thể loại
Thành phố
trực thuộc trung ương
Đô thị loại đặc biệt
Đô thị loại I
  • Cần Thơ
  • Đà Nẵng
  • Hải Phòng
Tỉnh
Trung du và
miền núi phía Bắc
  • Bắc Giang
  • Bắc Kạn
  • Cao Bằng
  • Điện Biên
  • Hà Giang
  • Hòa Bình
  • Lai Châu
  • Lạng Sơn
  • Lào Cai
  • Phú Thọ
  • Sơn La
  • Thái Nguyên
  • Tuyên Quang
  • Yên Bái
Đồng bằng sông Hồng và
duyên hải Đông Bắc
  • Bắc Ninh
  • Hà Nam
  • Hưng Yên
  • Hải Dương
  • Nam Định
  • Ninh Bình
  • Quảng Ninh
  • Thái Bình
  • Vĩnh Phúc
Bắc Trung Bộ
  • Hà Tĩnh
  • Nghệ An
  • Quảng Bình
  • Quảng Trị
  • Thanh Hóa
  • Thừa Thiên Huế
Duyên hải Nam Trung Bộ
  • Bình Định
  • Bình Thuận
  • Khánh Hòa
  • Ninh Thuận
  • Phú Yên
  • Quảng Nam
  • Quảng Ngãi
Tây Nguyên
  • Đắk Lắk
  • Đắk Nông
  • Gia Lai
  • Kon Tum
  • Lâm Đồng
Đông Nam Bộ
  • Bà Rịa – Vũng Tàu
  • Bình Dương
  • Bình Phước
  • Đồng Nai
  • Tây Ninh
Tây Nam Bộ
  • An Giang
  • Bạc Liêu
  • Bến Tre
  • Cà Mau
  • Cần Thơ
  • Đồng Tháp
  • Hậu Giang
  • Kiên Giang
  • Long An
  • Sóc Trăng
  • Tiền Giang
  • Trà Vinh
  • Vĩnh Long
Biên niên sử khác
Trang liên quan
  • Lịch sử các tỉnh thành Việt Nam
    • lịch sử hành chính