Çin-Kuzey Makedonya ilişkileri
 | |
 Çin |  Kuzey Makedonya |
|---|---|
Çin-Kuzey Makedonya ilişkileri, Çin ile Kuzey Makedonya arasında farklı alanlarda sürdürülen ikili ilişkileri içerir. Mevcut durumda Kuzey Makedonya, Tek Çin politikası uyarınca Çin Halk Cumhuriyeti'ni (ÇHC) tanımakta ve bununla resmî ilişkilerde bulunmaktadır; lâkin 1999 ile 2001 yılları arasında Kuzey Makedonya'nın ÇHC ile ilişkileri askıya alındı ve Kuzey Makedonya ÇHC'nin yerine Çin Cumhuriyeti'yle (Tayvan) ilişkiler sürdürdü.[1][a] Bu iki yıllık dönem boyunca Kuzey Makedonya, Vatikan'ın yanı sıra Çin Cumhuriyeti'ni tanıyan tek iki Avrupa ülkesinden biriydi.[2]
ÇHC'nin Üsküp'te bir büyükelçiliği, Kuzey Makedonya'nınsa Pekin'de bir büyükelçiliği bulunmaktadır.
Tarihçe
20 Kasım 1991'de Makedonya, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nden bağımsızlığını ilân etti.[3] 7 Nisan 1993'te Çin, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda Makedonya'nın "Makedonya Eski Yugoslav Cumhuriyeti" ismiyle BM üyesi olarak kabul edilmesine ilişkin bir karar taslağını ortak olarak teslim eden ülkelerden biriydi ve bu karara destek oyu verdi.[4]
29 Eylül 1993'te o zamanki ÇHC Dışişleri Bakanı Qian Qichen [en], BM Genel Kurulu konferansı sırasında Makedonya'nın o zamanki Cumhurbaşkanı Kiro Gligorov ile buluştu. Buluşma sırasında Qian, ÇHC'nin Makedonya'yı bağımsız ve egemen bir devlet olarak tanıdığını ve Makedonya'yla ikili ilişkilerini geliştirmek istediğine işaret etti; Gligorov da Makedonya'nın Çin ile siyasî, ekonomik ve ticarî ilişkilerini geliştirmek istediğini ifade etti.[4] 21 Ekim 1993'te ÇHC'nin BM'deki daimî temsilcisi Li Zhaoxing [en] ile Makedonya'nın BM temsilcisi Denko Maleski [en], New York'ta iki ülke arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasına ilişkin bir tebliğ imzalandı.[5] Tebliğ kapsamında Makedonya "Makedonya Cumhuriyeti" ismiyle anıldığı için Yunanistan bu bildiriye şiddetle karşı çıktı.
İnsan hakları
6 Ekim 2020 tarihinde Kuzey Makedonya, Birleşmiş Milletler'de, Çin Hükûmeti'nin Uygurlar ve diğer Türk Müslüman azınlıklara yönelik sistematik zulümlerini[b] ve Hong Kong'da siyasî özgürlüklere uyguladığı kısıtlamaları[c] kınayan ortak bir bildiriyi imzalayan 39 ülkeden biri oldu.[6][7]
Ayrıca bakınız
Wikimedia Commons'ta Relations of China and North Macedonia ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
Dipnot
- ^ Bakınız: Tayvan'ın siyasi durumu
- ^ Bakınız: Uygur Sorunu; Sincan yeniden eğitim kampları; Uygur Soykırımı
- ^ Bakınız: Hong Kong ulusal güvenlik kanunu [en]
Referans ve kaynaklar
Kaynakça
- ^ Tubilewicz, Czeslaw. "Taiwan's "Macedonian project," 1999-2001". The China Quarterly, 179. Cambridge: Cambridge University Press. ss. 782-803.
- ^ "Taiwan is loser as Macedonia aligns with China" (İngilizce). Deseret News. 18 Haziran 2001. 21 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2021.
- ^ "马其顿国家概况" [Makedonya ülke profili]. Çin Halk Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı (Çince). 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2015.
- ^ a b ÇHC Dışişleri 1994, s. 324
- ^ ÇHC Dışişleri 1994, s. 323
- ^ AFP JiJi. "Japan among 39 nations calling on China to respect Uighur human rights". the Japan Times. 6 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2020.
- ^ Basu, Zachary (8 Ekim 2020). "Mapped: More countries sign UN statement condemning China's mass detentions in Xinjiang". Axios. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2020.
Bibliyografya
- Çin Halk Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Diplomatik Tarih Düzenleme Ofisi (中华人民共和国外交部外交史编辑室) (1994). 中国外交概览 [Çin Diplomasisine Genel Bakış] (Çince). Shijie Zhishi Chubanshe (世界知识出版社).
Dış bağlantılar
- Çin Halk Cumhuriyeti Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Büyükelçiliği (Çince ve İngilizce)
- Çin Halk Cumhuriyeti Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Büyükelçiliği Ekonomi ve Ticaret Müsteşarlığı (Çince ve İngilizce)
- Kuzey Makedonya Çin Halk Cumhuriyeti Büyükelçiliği (Arnavutça, Fransızca, İngilizce ve Makedonca)
| ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|  | |||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
1 Tayvan (Çin Cumhuriyeti) de facto olarak bağımsız olsa da, Çin Halk Cumhuriyeti bunun üzerinde egemenlik talebinde bulunmaktadır. | ||||||||||||||||
| ||
|---|---|---|
| Amerika |
|  |
| Asya |
| |
| Avrupa |
| |
| Okyanusya |
| |
| Çokyönlü ilişkiler | ||
| Anlaşmazlıklar | ||
| Diplomasi |
| |
