James Naismith
| Ten artykuł od 2016-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Data i miejsce urodzenia | 6 listopada 1861 | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci | 28 listopada 1939 | ||
Zawód, zajęcie | lekarz | ||
|
James Naismith (ur. 6 listopada 1861 w Almonte, Ontario, zm. 28 listopada 1939 w Lawrence, Kansas, USA) – kanadyjski lekarz, pastor i kapelan wojskowy[1], twórca koszykówki. Był też propagatorem wykorzystania hełmów w sportach kontaktowych.
Życiorys
Urodził się w Almonte, w prowincji Ontario, w Kanadzie, jako syn szkockich imigrantów, którzy przybyli do Kanady 9 lat wcześniej. Ukończył studia w zakresie wychowania fizycznego na Uniwersytecie McGilla w 1888. Otrzymał również dyplom w Presbyterian Theological College w Montrealu (Quebec) w 1890. W 1898 otrzymał tytuł lekarza medycyny na Gross Medical College (dziś część Uniwersytetu Colorado).
Od 1891 pracował jako nauczyciel wychowania fizycznego w YMCA International Training School w Springfield (stan Massachusetts). Poproszono go, by wymyślił jakieś zajęcie dla nudzących się w salach gimnastycznych uczniów.
Inspiracją stała się dla niego dziecięca gra popularna w Ontario nazywana „Kaczka na kamieniu” (Duck-on-a-Rock). Pierwsza gra odbyła się 21 grudnia 1891. Naismith umieścił w sali dwa kosze i podzielił swoich uczniów na dwa 9-osobowe zespoły. 15 stycznia 1892 zasady koszykówki zostały opublikowane.
Koszykówka rozpowszechniła się najpierw w USA, a potem dotarła do Europy. Dodano ją do programu igrzysk olimpijskich w Berlinie w 1936.
Naismith został trenerem uniwersyteckiej drużyny koszykówki na Uniwersytecie Kansas. W latach 30. brał udział w pracach Amerykańskiego Stowarzyszenia Międzyuczelnianej Koszykówki (National Association of Intercollegiate Basketball), w 1936 otrzymał tytuł honorowego prezydenta Międzynarodowej Federacji Koszykówki. Pośmiertnie został wpisany do międzynarodowej Hall of Fame koszykówki (1959).
Życie osobiste
Naismith ożenił się z Maude Sherman w 1894. Mieli pięcioro dzieci. 4 maja 1925 otrzymał obywatelstwo USA. W 1937 zmarła jego żona. Naismith ożenił się ponownie w czerwcu 1939 z Florence Kincade. Zmarł na udar mózgu 6 miesięcy później w Lawrence (Kansas). Pochowano go razem z pierwszą żoną.
Przypisy
- ↑ James Naismith [online], Dictionary of Canadian Biography, 3 marca 2023 [dostęp 2023-03-11] (ang.).
Bibliografia
- Profil na stronie Koszykarskiej Galerii Sław (ang.)
- Profil na stronie FIBA Hall of Fame (ang.)
- p
- d
- e
- Aleksiejewa
- Canavesi
- Díaz-Miguel
- Donohue
- Ferrándiz
- A. Gomelski
- E. Gomelski
- Gaze
- Hejková
- Iba
- Ivković
- Kondrashin
- Newell
- Nikolić
- Novosel
- Primo
- Rubini
- Smith
- Soares
- Stirling
- Summitt
- Tanjević
- Yow
- Žeravica
- Zuoyun
- Airaldi Rivarola
- Ashry
- Atakol
- Bouffard
- Busnel
- Calvo
- Carneiro
- Dos Reis
- Greim
- Hepp
- Jones
- Killian
- Klieger
- Kozłowski
- López
- Martín
- Naismith
- Otto
- Pitzl
- Popović
- Ramsay
- Šaper
- Saporta
- Scuri
- Seguro de Luna
- Semashko
- Seye Moreau
- Stanković
- Steitz
- Stern
- Ueda
- Samaranch
- Vitale
- Wahby
- Yoon
- Janeth
- A. Biełow
- S. Biełow
- Berkowicz
- Cameron
- Chazalon
- Ćosić
- Cruz
- Dalipagić
- Daneu
- Delibašić
- Divac
- Donovan
- Dydek
- Edwards
- Epifanio
- Fasulas
- Furlong
- Galis
- Gaze
- Gołomeew
- Paula
- González
- Herrera Tabio
- Jean-Jacques
- Jordan
- Kićanović
- Korać
- Kukoč
- Maciel
- Hortência
- Marčiulionis
- Martín
- Marzorati
- Meneghin
- Meyers
- Miller
- Mourning
- Mujanović
- O’Neal
- Oberto
- Olajuwon
- Ortiz
- Pasos
- Petrović
- Raga
- Rigaudeau
- Robertson
- Robinson
- Rodríguez
- Ronchetti
- Russell
- Sabonis
- Schmidt
- Semjonova
- Slavnić
- Tkaczenko
- Timms
- Wojnowa
- Warda
- Valters
- Zasulskaja
- Zídek
- Arabadjian
- Bain
- Belošević
- Blanchard
- Dimou
- Hopenhaym
- Kassai
- Kostin
- Lazarov
- Pfeuti
- Rae
- Reverberi
- Rigas
- Righetto
- p
- d
- e
- Lokalizacja: Springfield, Massachusetts
- Adelman
- Aleksiejewa
- Allen
- Anderson
- Auerbach
- Auriemma
- Barmore
- Barry
- Bess
- Blair
- Blood
- Boeheim
- Brown
- Calhoun
- Calipari
- Cann
- Carlson
- Carnesecca
- Carnevale
- Carril
- Case
- Chancellor
- Chaney
- Conradt
- Crum
- Daly
- Dean
- Díaz-Miguel
- Diddle
- Drake
- Driesell
- Ferrándiz
- Fitch
- Fitzsimmons
- Gaines
- Gamba
- Gardner
- Gaze
- Gill
- Gomelski
- Grentz
- Gunter
- Hannum
- Harshman
- Haskins
- Hatchell
- Heinsohn
- Hickey
- Hixon
- Hobson
- Holzman
- Huggins
- Hurley
- Iba
- P. Jackson
- Julian
- Karl
- Keady
- Keaney
- Keogan
- Knight
- Krzyzewski
- Kundla
- Lambert
- Leonard
- Lewis
- Litwack
- Loeffler
- Lonborg
- Magee
- McCutchan
- A. McGuire
- F. McGuire
- Meanwell
- Meyer
- Miller
- Moore
- Mulkey
- Nelson
- Nikolić
- Novosel
- Olson
- Pitino
- Popovich
- Ramsay
- Richardson
- Riley
- Rubini
- Rupp
- Rush
- Russell
- Sachs
- Sharman
- Shelton
- Sloan
- Smith
- Stanley
- Stevens
- Stringer
- Summitt
- Sutton
- Tarkanian
- Taylor
- Teague
- Thompson
- Tomjanovich
- VanDerveer
- Wade
- Watts
- Wilkens
- G. Williams
- R. Williams
- Wooden
- Woolpert
- Wootten
- Wright
- Yow
- Izzo
- McLendon
- Self
- McGraw
- Hughes
- Abbott
- Ackerman
- Attles
- Barksdale
- Baumann
- Bee
- Biasone
- H. Brown
- W. Brown
- Bunn
- Buss
- Clifton
- Colangelo
- Costello
- Cooper
- Davidson
- Douglas
- Duer
- Embry
- Fagan
- Fisher
- Fleisher
- Garfinkel
- Gavitt
- Gottlieb
- Granik
- Gulick
- Harris
- Harrison
- Hearn
- Henderson
- Hepp
- Hickox
- Hinkle
- Irish
- M. Jackson
- Jernstedt
- Jones
- Kennedy
- Knight
- Krause
- Lemon
- Liston
- Lloyd
- McLendon
- Lobo
- Mokray
- Morgan
- Morgenweck
- Naismith
- Newell
- Newton
- J. O’Brien
- L. O’Brien
- Olsen
- Podoloff
- Porter
- Raveling
- Reid
- Ripley
- Sanders
- Saperstein
- Schabinger
- St. John
- Stagg
- Stanković
- Steitz
- Stern
- Taylor
- Thorn
- Tower
- Valvano
- Trester
- Vitale
- Wells
- Welts
- Wilke
- Winter
- Zollner
- Reinsdorf
- Bavetta
- Enright
- Evans
- Hepbron
- Hoyt
- Kennedy
- Leith
- Mihalik
- Nichols
- Nucatola
- Quigley
- Rudolph
- Shirley
- Strom
- Tobey
- Walsh
- Garretson
- Reprezentacja olimpijska USA 1960
- Żeńska reprezentacja olimpijska USA 1976
- Reprezentacja olimpijska USA 1992
- All-American Red Heads
- Buffalo Germans
- The First Team (I zespół koszykarski)
- Harlem Globetrotters
- Immaculata College
- New York Renaissance
- Original Celtics
- Tennessee A&I
- Teksas Western
- Wayland Baptist Flying Queens
- pogrubienie – oznacza, że dana osoba została wybrana do Hall Of Fame jako trener i jako zawodnik
- PWN: 3945430
- Britannica: biography/James-Naismith
- Universalis: james-a-naismith
- NE.se: james-a-naismith
- VLE: james-naismith