Hernán Cortés

Hernán Cortés
Chức vụ
Phó vương Tân Tây Ban Nha
Nhiệm kỳ	13 tháng 8 năm 1521 – 24 tháng 12 năm 1521
Kế nhiệm	Cristóbal de Tapia
Nhiệm kỳ	30 tháng 12 năm 1521 – 12 tháng 10 năm 1524
Tiền nhiệm	Cristóbal de Tapia
Kế nhiệm	Triumvirate: Alonso de Estrada Rodrigo de Albornoz Alonso de Zuazo
Thông tin chung
Quốc tịch	Castilian
Sinh	Bản mẫu:Birth year Medellín, Castilla
Mất	2 tháng 12, 1547(1547-12-02) (61–62 tuổi) Castilleja de la Cuesta, Castilla
Nghề nghiệp	Conquistador
Bạn đời	La Malinche Isabel Moctezuma
Con cái	Don Martín Cortés, Hầu tước thứ 2 xứ Valle de Oaxaca Doña María Cortés Doña Catalina Cortés Doña Juana Cortės Martín Cortés Leonor Cortés Moctezuma
Chữ ký

Hernán Cortés de Monroy y Pizarro, Hầu tước thứ nhất xứ Valle de Oaxaca (phát âm tiếng Tây Ban Nha: [erˈnaŋ korˈtes de monˈroj i piˈθaro]; 1485 – 2 tháng 12 năm 1547) là một conquistador Tây Ban Nha, lãnh đạo đoàn thám hiểm chinh phục đế quốc Aztec cho quốc vương Castilla những năm đầu thế kỷ 16. Cortés là một trong những người mở đường cho công cuộc thuộc địa hóa châu Mỹ của Tây Ban Nha.

Sinh ra tại Medellín, Extremadura, xứ Castilla trong một gia đình tiểu quý tộc, Cortés tìm kiếm tiền tài và danh vọng ở Tân Thế giới. Ông tới Hispaniola và sau đó sang Cuba, nơi ông được ban encomienda (thái ấp), và sau một thời gian ngắn, Cortés được lên chức thị trưởng. Năm 1519, ông được bổ nhiệm làm chỉ huy đội viễn chinh thứ ba khai phá nội địa châu Mỹ, một đội thám hiểm mà ông góp phần tài trợ. Vì bất đồng với thống chế Cuba Diego Velázquez de Cuéllar, đội thám hiểm bị đình hoãn vào phút chót. Dù vậy, Cortés kháng lệnh và tiếp tục cuộc hành trình. Bằng những nước cờ ngoại giao khôn khéo, Cortés đã có thể gây dựng lực lượng bản địa hùng hậu để lật đổ liệt cường trong khu vực và chiếm đất cho Tây Ban Nha. Ông được ban tặng một nữ nô lệ tên là Marina thành thạo tiếng Maya lẫn tiếng Nahualt bởi một cacique (thủ lĩnh) bản địa. Doña Marina trở thành vợ của Cortes và bà hạ sinh một người con trai.

Thiếu thời

Cortés sinh năm 1485 tại thị trấn Medellín, nay là Extremadura, Tây Ban Nha. Cha ông là Martín Cortés de Monroy sinh năm 1449 tại Rodrigo hoặc Ruy Fernández de Monroy và mẹ ông là María Cortés.^[1]

Hernán Cortés được miêu tả là một đứa trẻ xanh xao theo tiểu sử giáo sĩ của ông, và ban ông Francisco López de Gómara. Ở tuổi 14, Cortés được đưa đi học tiếng Latin ở Salamanca.^[2]

Sau 2 năm, Cortés, nghỉ học và trở về quê nhà ở Medellín, với sự động viên của cha mẹ ông để làm một nghề hợp pháp có thu thập. Tuy nhiên, với thời gian 2 năm ở Salamanca, cùng với thời gian dài được đào tạo và trải qua vai trò là công chứng viên, đầu tiên ở Seville và sau đó ở Hispaniola, đã cho ông có dịp tiếp cận với các mã pháp lý của Castile, điều này đã giúp ông biện minh cho cuộc chinh phục Mexico không phép.^[3]

Chinh phục Mexico

Năm 1518 Velázquez ra lệnh ông thực hiện chuyến hành trình khám phá và tìm hiểu bên trong Mexico để thuộc địa hóa vùng đất này. Vào phút chót, do thù hằn cũ giữa Velázquez và Cortés, Velázquez đổi ý và rút lệnh. Cortés phớt lờ sắc lệnh và vẫn triển khai, vào tháng 2 năm 1519. Với khoảng 11 tàu, 500 lính, 13 con ngựa và vài cỗ pháo, ông đổ bộ lên bán đảo Yucata thuộc lãnh thổ Maya.^[4] Ở đó, ông gặp một linh mục người Tây Ban Nha Geronimo de Aguilar trước đó bị đắm tàu và bị người Maya bản địa giam cầm một thời gian trước khi đào tẩu được.^[4] Aguilar đã học tiếng Chontal Maya trong thời gian bị giam giữ, và vì thế có thể phiên dịch cho Cortés. Vào tháng 3 năm 1519, Cortés chính thức tuyên bố chủ quyền vùng đất thuộc vua Tây Ban Nha. Ông dừng ở Trinidad để lấy thêm lính và ngựa. Sau đó ông đến Tabasco, ở đây ông gặp sự kháng cự của người bản địa nhưng chiến thắng. Ông được ban tặng 20 nữ nô lệ trẻ và họ được cải đạo sang Thiên Chúa giáo.^[5] Trong số những người phụ nữ này có La Malinche, sau này là vợ của Cortes. Malinche biết nói hai thứ tiếng Nahuatl và Chontal Maya, do đó bà đã giúp Cortés thương thảo với người Aztec với Aguilar. Thông qua La Malinche, Cortés đã biết được từ người Tabasco về sự thịnh vượng của đế quốc Aztec.

Tháng 7 năm 1519, đội quân của ông chiếm Veracruz: Cortés chiếm quyền của thống đốc Cuba để điều hành dưới sự chỉ đạo trực tiếp của King Charles.^[4]

Chú thích

Đọc thêm

Nguồn sơ cấp

• Cortés, Hernán. Letters – available as Letters from Mexico translated by Anthony Pagden. Yale University Press, 1986. ISBN 0-300-09094-3. Available online in Spanish from a 1866 edition.
• Díaz del Castillo, Bernal. The Conquest of New Spain – available as The Discovery and Conquest of Mexico: 1517–1521 ISBN 0-306-81319-X
• López de Gómara, Francisco. Hispania Victrix; First and Second Parts of the General History of the Indies, with the whole discovery and notable things that have happened since they were acquired until the year 1551, with the conquest of Mexico and New Spain University of California Press, 1966
• Prescott, William H. History of the Conquest of Mexico, with a Preliminary View of Ancient Mexican Civilization, and the Life of the Conqueror, Hernando Cortes
• Last Will and Testament of Hernán Cortés
• Letter From Hernan Cortes to Charles the V Lưu trữ 2012-01-27 tại Wayback Machine

Nguồn thứ cấp

• Conquistador: Hernan Cortes, King Montezuma, and the Last Stand of the Aztecs by Buddy Levy 2008 ISBN 978-0-553-80538-3
• Myth and Reality: The Legacy of Spain in America by Jesus J. Chao. Culture/Society Opinion. ngày 12 tháng 2 năm 1992. The Institute of Hispanic Culture of Houston
• Crow, John A. The Epic of Latin America. 4th ed. New York: University of California P, 1992.
• Hernando Cortés by Jacobs, W.J., New York, N.Y.:Franklin Watts, Inc. 1974.
• The World's Greatest Explorers: Hernando Cortés. Chicago, by Stein, R.C., Illinois: Chicago Press Inc. 1991.
• León-Portilla, Miguel (Ed.) (1992) [1959]. The Broken Spears: The Aztec Account of the Conquest of Mexico. Ángel María Garibay K. (Nahuatl-Spanish trans.), Lysander Kemp (Spanish-English trans.), Alberto Beltran (illus.). Beacon Press. ISBN 0-8070-5501-8.Quản lý CS1: văn bản dư: danh sách tác giả (liên kết)
• Maura, Juan Francisco."Cobardía, falsedad y opportunismo español: algunas consideraciones sobre la "verdadera" historia de la conquista de la Nueva España" Lemir (Revista de literatura medieval y del Renacimiento) 7 (2003): 1–29.
• Passuth, László. The Rain God cries over Mexico
• Restall, Matthew. Seven Myths of the Spanish Conquest Oxford University Press (2003) ISBN 0-19-516077-0
• Hernando Cortés by Fisher, M. & Richardson K.
• Hernando Cortés Crossroads Resource Online.
• The Conquest of America by Tzvetan Todorov (1996) ISBN 0-06-132095-1
• Thomas, Hugh (1993). Conquest: Cortés, Montezuma, and the Fall of Old Mexico ISBN 0-671-51104-1
• White, Jon Manchip. (1971) Cortés and the Downfall of the Aztec Empire ISBN 0-7867-0271-0

Liên kết ngoài

• Genealogy of Hernán Cortés
• Origin of the Surname Cortés Lưu trữ 2008-12-11 tại Wayback Machine
• Biography of Hernán Cortés
• The change of Hernán Cortés' self-image by means of the conquest Lưu trữ 2007-01-21 tại Wayback Machine
• Hernando Cortes on the Web Lưu trữ 2005-06-30 tại Wayback Machine – web directory with thumbnail galleries
• Conquistadors, with Michael Wood – website for 2001 PBS documentary
• Ibero-American Electronic Text Series presented online by the University of Wisconsin Digital Collections Center.
• Hernan Cortes - The Conquistador of the Aztecs; Informational Link Blog about the History of Cortes, the Aztecs along with a variety of sources, pictures and educational resources
• Latin American studies center, material on Cortés
• Fernand Cortez Lưu trữ 2001-11-04 tại Wayback Machine opera by Gaspare Spontini, Jean-Paul Penin
• "Cortes, Hernando" Lưu trữ 2008-12-10 tại Wayback Machine Belinda H. Nanney
• "Hernan Cortes, marques del Valle de Oaxaca", Encyclopædia Britannica

Bài viết tiểu sử này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn. x t s