Gia tộc Oda

Gia tộc Oda 織田氏
Huy hiệu (mon) của gia tộc Oda
Nguyên quán	Echizen Owari
Gia tộc mẹ	Gia tộc Taira
Tước hiệu	Nhiều tước hiệu khác nhau
Người sáng lập	Taira no Chikazane (Oda Chikazane)
Người cai trị cuối cùng	Oda Nobutoshi
Thành lập	thế kỉ 13
Sụp đổ	vẫn còn tồn tại
Cai trị đến	1871, theo sắc lệnh phế phiên lập huyện

Gia tộc Oda (織田氏^{(Chức Điền thị)}, Oda-shi^?) là một gia đình daimyo Nhật Bản, đã từng là một thế lực chính trị quan trọng trong việc thống nhất Nhật Bản vào giữa thế kỷ 16. Mặc dù họ đạt đến tột đỉnh danh vọng dưới thời Oda Nobunaga nhưng nhanh chóng tuột dốc sau đó, vài chi của gia đình này vẫn còn giữ địa vị daimyo cho đến thời Minh Trị Duy Tân.

Lịch sử

Nguồn gốc

Gia tộc Oda dưới thời Nobunaga tuyên bố mình là hậu duệ của gia tộc Taira, qua Taira no Chikazane, cháu nội của Taira no Shigemori (1138-1179).

Taira no Chikazane định cư ở Oda (thuộc tỉnh Echizen) và lấy đó làm họ mình. Các hậu duệ của ông đã theo những người họ phục vụ - gia tộc Shiba (Seiwa Genji), các shugo (tỉnh trưởng) của Echizen, Owari và các tỉnh khác - đến tỉnh Owari và nhận lâu đài Inuyama năm 1435. Lâu đài này được xây vào khoảng năm 435 bởi Shiba Yoshitake, người đã giao phó sự an nguy tòa lâu đài cho gia tộc Oda. Nhà Oda đã trở thành shugo-dai (phó tỉnh trưởng) cho vài thế hệ.

Độc lập

Năm 1452, sau cái chết của Shiba Yoshitake, các chư hầu của nhà Shiba (như nhà Oda ở tỉnh Owari và nhà Asakura ở tỉnh Echizen) từ chối sự kế vị Shiba Yoshitoshi (1430-1490) và ủng hộ Shiba Yoshikado (mất k. 1480), và bắt đầu cát cứ những lãnh địa rộng lớn của tôn chủ mình, dần trở thành những lãnh địa độc lập từ những vùng đất đã được phó thác cho họ. Năm 1475, nhà Oda chiếm phần lớn tỉnh Owari, nhưng nhà Shiba vẫn tiếp tục duy trì được quyền lực của mình cho đến thời Shiba Yoshikane (1540–1600), người đã bị buộc phải rời Owari.

Một lâu đài nổi tiếng khác của nhà Oda là lâu đài Kiyosu, được Shiba Yoshishige xây dựng từ năm 1394 đến năm 1427 rồi giao phó cho gia tộc Oda, và phong cho Oda Toshisada làm phó tỉnh trưởng. Toshisada có bốn con trai. Người con trai thứ tư Nobusada sống ở lâu đài Katsubata, là cha của Nobuhide và ông nội của Oda Nobunaga.

Triều đại của Nobunaga

Nobuhide nhận lâu đài Nagoya năm 1525 (được truyền lại cho Nobunaga năm 1542), và xây dựng lâu đài Furuwatari. Oda Nobutomo giữ lâu đài Kiyosu nhưng ông bị bao vây và bị giết năm 1555 bởi người họ hàng Oda Nobunaga, đang làm việc ở lâu đài Nagoya. Gia tộc bị chia rẽ thành vài chi, cho đến khi một chi do Oda Nobunaga lãnh đạo át hẳn các chi khác và thống nhất quyền lực ở tỉnh Owari.

Sau đó, đến lượt các láng giềng thù địch, các gia tộc Imagawa, Takeda, Azai, Asakura, và các gia tộc khác nữa, lần lượt bị tiêu diệt, cho đến khi Nobunaga nắm quyền kiểm soát toàn bộ miền Trung nước Nhật. Tuy nhiên, kế hoạch thống trị toàn quốc của Nobunaga không thành hiện thực vì một thuộc tướng của ông là Akechi Mitsuhide ám sát ông ở chùa Honnoji vào mùa hè năm 1582. Nhà Oda vẫn giữ tước vị bá chủ miền Trung Nhật Bản thêm một thời gian ngắn nữa, trước khi bị gia tộc của một trong những tướng lĩnh hàng đầu của Nobunaga là Hashiba Hideyoshi đoạt quyền.

Gia tộc Oda trong thời đại Edo

Mặc dù nhà Oda đã hoàn toàn bị Toyotomi Hideyoshi che khuất sau cái chết của Nobunaga, không nhiều người biết rằng nhà Oda vẫn tiếp tục hiện diện trong nền chính trị Nhật Bản. Một nhánh của gia tộc trở thành các daimyo hatamoto của Mạc phủ Tokugawa, trong khi các nhánh khác trở thành các damiyo loại nhỏ. Vào cuối thời Edo, gia tộc Oda làm chủ các lãnh địa như Tendo han (cũng được gọi là Takabatake han; tỉnh Mutsu Province, 20.000 koku), Yanagimoto han (tỉnh Yamato, 10.000 koku), Kaiju han (cũng được gọi là Shibamura han; tỉnh Yamato, 10.000 koku), và Kaibara han (tỉnh Tanba, 20.000 koku).

Nhà Oda ở Tendo han (天童藩) (Thiên Đồng phiên), dưới thời daimyo Nobutoshi, đã ký hiệp ước thành lập Ōuetsu Reppan Dōmei (Liên minh phương Bắc).