Yahudi Arapçası

Yahudi Arapçası
Ana dili olanlarÇoğunlukla Arap ülkeleri, İsrail, Fransa
Dil ailesi
Afro-Asya
  • Sami
    • Batı Sami
      • Orta Sami
        • Güney Orta Sami
          • Yahudi Arapçası
Yazı sistemiİbrani alfabesi
Dil kodları
ISO 639-1Yok
ISO 639-2jrb
ISO 639-3jrb

Yahudi Arapçası (İbranice: ערבית יהודית‎, romanize: ‘Aravít Y'hudít; Arapçaعربية يهودية), Arap Birliği topraklarında yaşamış veya yaşayan Yahudiler tarafından konuşulan Arapçanın bir lehçesidir. Geçmişte Arap Yarımadası'ndaki Yahudi kabileler tarafından da konuşulmuştur. Konuşulan dilin yanı sıra İbrani Alfabesi ile yazılmış Arapça metinlere de Yahudi Arapçası denir. Arapçada olduğu gibi Yahudi Arapçası'nda da yöreden yöreye göre değişen lehçe farklılıkları vardır. İstanbul Ladino'su ile Balkan Ladino'su arasında nasıl bir fark varsa Libya'daki Yahudi Arapçasıyla Irak'taki Yahudi Arapçası arasında da aynı şekilde benzerlikler ve ufak farklılıklar bulunur.

Yahudi Arapçası ile yazılmış parşömen

Özellikleri

Yahudiler'in konuştuğu Arapça, Müslüman ve Hristiyan komşularının konuştuğu Arapçadan farklıdır. Bunun sebeplerinden bir tanesi, başta İbranice olmak üzere diğer dillerden kelimeler kullanılmasıdır. Bir diğer sebep ise göçtür; örneğin, Kahire'de konuşulan Yahudi Arapçası Kahire lehçesinden çok İskenderiye lehçesine yakındır.[1] Aynı şekilde, Musul'da konuşulan Yahudi Irak Arapçası Bağdat Arapçası'ndan çok Suriye Arapçası'na benzer.[2] Bu dili kullananların birçoğu en az iki dil bilmektedir.

Ayrıca bakınız

Notlar

  1. ^ Örneğin, klasik Arapça'da "yazarım" aktub olarak söylenirken, Mısır'daki Yahudi Arapçası'nda nektob denir.
  2. ^ Örneğin, Bağdat Yahudileri ve Hristiyanlari "söyledim"i Suriye ve Musul'da dendiği gibi keltu olarak söylerler fakat Bağdat'taki Müslümanlar gilit der.
Yahudi dilleri
Diğer
Kartveli:
Gruzinik
Dravid:
Yahudi Malayalamı
  • g
  • t
  • d

Bibliyografya

  • Ethnologue.com'da Yahudi-Irak Arapçası 30 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Ethnologue.com'da Yahudi-Fas Arapçası 27 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Ethnologue.com'da Yahudi-Libya Arapçası3 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Ethnologue.com'da Yahudi-Tunus Arapçası11 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Ethnologue.com'da Yahudi-Yemen Arapçası3 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Blau, Joshua, The Emergence and Linguistic Background of Judaeo-Arabic: OUP, son basım 1999
  • Heath, Jeffrey, Jewish and Muslim dialects of Moroccan Arabic (Routledge Curzon Arabic linguistics series): London, New York, 2002.

Dış bağlantılar

  • Alan Corré'nin Yahudi Arapçası Edebiyat sayfası19 Haziran 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Yahudi Arapçası Edebiyatı
  • Lübnan Yahudileri 22 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Reka Kol Israel radyo kanalında Yahudi Arapçasıyla sunulan bir program
  • g
  • t
  • d
Mizrahi konuları
Ülkeler
Afganistan  · Bahreyn  · Birleşik Arap Emirlikleri  · Cezayir  · Fas  · Irak  · İran  · Katar  · Kuveyt  · Lübnan  · Mısır  · Pakistan  · Suriye  · Suudi Arabistan  · Tunus  · Umman  · Ürdün
Tarih
Etnik gruplar
Diller
İbranice  · Arapça  · Farsça  · Marathi  · Yahudi Malayalamı  · Cidi  · Yahudi Arapçası  · Gürcüce  · Gruzinik  · Buhori  · Yahudi Berbericesi  · Cuhuri  · Yahudi Aramicesi
Din ve kültür
Sefarad Yahudileri  · Mizrahi müziği
Siyaset
Kara Panterler  · Şas
Taslak simgesiAfro-Asyatik diller ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.
Taslak simgesiYahudilik ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.
Otorite kontrolü Bunu Vikiveri'de düzenleyin
  • BNF: cb12206866c (data)
  • GND: 4233591-7
  • LCCN: sh85070889
  • NKC: ph884493
  • NLI: 987007536165305171