Nafta

Nafta, ham petrolün destilasyonu ile elde edilen alifatik ve aromatik hidrokarbonların bir karışımıdır. Nafta bileşimindeki hidrokarbonların kaynama noktalarına göre 5’e ayrılır;

1. Light Straight – Run Nafta
2. Heavy Straight – Run Nafta
3. Full Straight – Run Nafta
4. Light Hydrocrocked Nafta
5. Heavy Hydrocrocked Nafta

Nafta, içerik olarak hidrokarbonların (Alifatik ve/veya aromatik) bir karışımı olduğundan kesin bir formülü yoktur.

Nafta; akaryakıt, petrokimya ve kimya sektöründe ana hammadde olarak kullanılır. Kimya ve petrokimya sanayisinde genellikle yoğunluğu 0,66 ile 0,70 kg/l olan ince nafta tercih edilir. Daha ağır olan 0,70 ile 0,76 dansiteli nafta daha çok naftenik ve aromatik yapıda olup, genellikle akaryakıt üretiminde rafinerilerde kullanılır. Rafinerilerde bu tür nafta Straight – Run Naphtha (SRN) olarak adlandırılır.

Nadir metaller, üretim esnasında nafta içinde bulunmaz. Ancak taşıma depolama esnasında alkali metaller (Na, K, Li gibi) suda çözüldükleri için nafta içine kolayca girebilirler. Bu nedenle nafta türbine verilmeden önce dinlendirilmiş olmalı veya bir çeşit filtreden geçirilerek nafta içindeki su tutulmalıdır. Bu sayede suda çözünmüş olan Na, K ve Li gibi metallerin miktarları istenilen limit aralığına çekilmesi sağlanır.

Nafta’nın gaz fazı, sıvı fazından daha tehlikelidir. Patlaması için havanın oksijeni ve ateş kaynağı yeterlidir. Sıvı fazdan gaz faza geçiş çok hızlı olmaktadır. Statik elektrikten etkilenir. Buharı havadan ağırdır.

Nafta, doğal gaza alternatif yakıt olduğundan, genellikle kojenerasyon tesislerinde doğal gaz kesintilerinde kullanılmaktadır. Nafta uzun süre kullanılmayacaksa, Nafta depolama tankları (yüzer tavanlı olanlar hariç) ve hatları boşaltılmalıdır. Mümkünse tank ve hatlar azot basıncında tutulmalıdır. Yaz aylarına yaklaşırken, nafta stoğunun bitirilmesine dikkat edilmelidir. Tankın ve hatların drenajları her ne kadar açık olursa olsun gazın tamamen dışarı çıkması uzun zaman alır. Hatlar azot basıncında tutulamıyor ise boş tank ve hatlar su ile doldurulur ki, bu yöntemde hatlarda korozyona neden olacağından en iyi yöntem azot basıncında tutmaktadır.

Nafta, yakıldığı zaman ortaya çıkan ürünlerin çevre koşulları için herhangi bir problem oluşturmaması ve belirlenen yasal emisyon limitlerinin çok altında olması ve yüksek enerji değerine (11.500 kcal/kg) sahip olması gibi özelliklerden dolayı, türbinlerde yakıt olarak kullanılmasını cazip hale getirmiştir.

Nafta, gerekli teknik önlemler alınarak kullanıldığı takdirde gerek LPG; gerekse diğer yakıtlardan daha tehlikeli değildir. Teknik önlemlerden en önemlisi; nafta depolamasında kullanılan tankların, (API Akaryakıt Standartları’na uygun) yüzer tavanlı olmasıdır. Bu sayede nafta buharlaşma kayıplarını asgariye indirmek suretiyle yakıttan ekonomi yapılması mümkün olur. Bir diğer önlem de; nafta hatlarına emniyet vanalarının konmasıdır. Böylece, buharlaşma ile basınç yükselmesine karşı önlem alınarak, hatlar korunmuş olur.