The Quatermass Xperiment

PredložakThe Quatermass Experiment ; autor:
Nigel KnealeUlogeMuzikaJames BernardFotografijaWalter J. HarveyMontažaJames NeedsStudioHammer Film ProductionsDistribucijaDatum(i) premijereTrajanje82 min.Zemlja Ujedinjeno KraljevstvoJezikengleskiBudžet42.000 £Kronologija

Prethodi:

Sl(ij)edi:

Quatermass 2 (1957)

Quatermass Xperiment (sh. Quatermasov eksperiment^{[α 1]}) je britanski crno-bijeli science fiction horor film snimljen 1955. godine u režiji Vala Guesta, koji se smatra jednim od najuspješnijih žanrovskih ostvarenja svog vremena, odnosno najznačajnijih u historiji znamenitog studija Hammer Film Productions.

Predstavlja adaptaciju The Quatermass Experiment, televizijske serije Nigela Knealea koja se nekoliko godina ranije bila sa izuzetnim uspjehom prikazala na programu BBC-ja. Naslovni protagonist, koga tumači američki glumac Brian Donleavy, je profesor Bernard Quatermass, naučnik koji se suoči sa zastrašujućim događajima kada se eksperimentalna svemirska letjelica vrati na Zemlju, a sa njome samo jedan od tri članova posade (čiji lik tumači Richard Wordsworth). Radnja prikazuje kako astronaut zbog izloženosti vanzemaljskim sporama počinje mutirati i pretvarati se učudovište, te ga Quatermass mora zaustaviti prije nego što proširi zarazu i tako uništi čovječanstvo.

Quatermass je za Hammer Films predstavljao prvo ostvarenje horor žanra, te su za njega, usprkos skromnog budžeta, korištene za tadašnje standarde prilično uvjerljivi specijalni efekti i šminka. Režiser Val Guest, dotada specijaliziran za komedije, je film shvatio kao sjajnu priliku da svoj opus učini žanrovski ranovrsnim; također je, nastojeći uštediti na budžetu, film napravio u cinema verite stilu te ga, pogotovo u početnim scenama, nastojao napraviti u stilu televizijske reportaže ili filmskog žurnala. Mnogo je značajnija bila odluka producenta da se inzistiranjem na zastrašujućem i uznemirujućem sadržaju namjerno nastoji ishoditi X, odnosno najstroži cenzorski rejting od BBFC; poticaj za to je bila sve veća konkurencija koja je kino-dvoranama, a samim time i filmskim studijima poput Hammera stvarao novi medij televizije, te se publiku nastojalo zadržati "žestokim" sadržajem. Iako je "X", uveden četiri godine ranije, bio od cenzora korišten samo četrnaest puta, rizik se isplatio, te je Quatermass, velikim dijelom zahvaljujući negativnom publicitetu, postigao izuzetan uspjeh. Sam Nigel Kneale je, međutim, bio nezadovoljan filmom smatrajući da je scenario previše "uprostio" njegov originalni predložak; zbog toga je neko vrijeme odbijao prodati autorska prava korištena za nastavak pod naslovom Quatermass 2 1957. godine.

Kritičari su, sa druge strane, bili podijeljeni, pa je tako François Truffaut negativno ocijenio film. Kasnije generacije su obično imale više riječi pohvale za Guesta, a za majstori horor žanra kao što su pisac Stephen King i sineast John Carpenter su ga navodili kao značajan uzor za svoj opus.

• Brian Donlevy ... Prof. Bernard Quatermass
• Jack Warner ... Inspektor Lomax
• Margia Dean ... Mrs. Judith Carroon
• Richard Wordsworth ... Victor Carroon
• Thora Hird ... Rosemary 'Rosie' Elizabeth Wrigley
• Gordon Jackson ... BBC-jev TV producent
• David King-Wood ... Dr. Gordon Briscoe
• Harold Lang ... Christie
• Lionel Jeffries ... Blake
• Sam Kydd ... Policijski narednik
• Jane Asher ... Djevojčica (nenavedena na špici)
• Basil Dignam ... Sir Lionel Dean (nenaveden na špici)
• Maurice Kaufmann ... Marsh (nenaveden na špici)
• Arthur Lovegrove ... Narednik Bromley (nenaveden na špici)
• Bartlett Mullins ... Čuvar ZOO-vrta (nenaveden na špici)
• Marianne Stone ... Bolničarka u centralnoj klinici (nenavedena na špici)
• Toke Townley ... Apotekar (nenaveden na špici)

• The Quatermass Xperiment na sajtu IMDb
• The Quatermass Xperiment na AllMovie-u (en)
• The Quatermass Xperiment na Rotten Tomatoes-u (en)
• The Quatermass Xperiment Arhivirano 2012-01-06 na Wayback Machine-u at Hammer Films
• The Quatermass Xperiment at the British Film Institute's Screenonline
• The Quatermass Xperiment at The Quatermass Home Page
• The Quatermass Trilogy – A Controlled Paranoia
• Quatermass.org.uk – Nigel Kneale & Quatermass Appreciation Site
• The Creeping Unknown at Trailers From Hell