Spaljivač mrtvih

 

Spalovač mrtvol (sh. Spaljivač mrtvih) je čehoslovački igrani film snimljen 1969. godine u režiji Juraja Herza. Po žanru je mješavina drame, horora i crne komedije, a predstavlja adaptaciju istoimene novele Ladislava Fuksa, koji je također napisao scenario. Protagonist, koga tumači Rudolf Hrušínský, je pogrebnik koji radi u praškom krematoriju krajem 1930-ih i koji je, pročitavši Tibetansku knjigu mrtvih, postao uvjeren kako spaljivanjem leševa oslobađa njihove duše. Radnja prikazuje kako njegove ideje evoluiraju kada Nijemci okupiraju Čehoslovačku i uspostave protektorat, a pod čijim režimom, nastojeći se prilagoditi nacističkoj ideologiji, protagonist likvidira vlastitu porodicu. Film je bio sniman u stvarnom krematoriju u Pardubicama, a što je uključivalo scene spaljivanja stvarnih leševa, a što je režiser Herz navodio kao uzrokom vlastitih psiholoških trauma. Snimanje je koincidiralo sa slamanjem Praškog proljeća i invazijom Varšavskog pakta; film, koji je premijeru imao nedugo nakon tih događaja, je imao vrlo dobru gledanost te postao službeni čehoslovački kandidat za Oscar za najbolji strani film. Usprkos toga, 1973. godine je povučen iz distribucije i strpan u bunker gdje je ostao sve do pada komunizma; to se ponekad tumači time da su vladajući komunisti u prilagođavanju poludjelog protagonistima nacistima pronašli paralele sa procesom tzv. normalizacije nakon uspostave prosovjetskog režima. Spaljivač mrtvih je, pak, nakon izlaska iz bunkera proglašen jednim od najboljih ostvarenja čehoslovačke kinematografije.

• Rudolf Hrušínský ... Karel Kopfrkingl
• Vlasta Chramostová ... Lakmé; Dagmar
• Jana Stehnová ... Zina
• Miloš Vognič ... Mili
• Zora Božinová ... Erna Reinkeová
• Ilja Prachař ... Walter Reinke
• Eduard Kohout ... Bettleheim
• Míla Myslíková ... žena sa šeširom
• Vladimír Menšík ... suprug žene sa šeširom
• Jiří Menzel ... Dvořák
• Jiří Lír ... Strauss

• Spalovač mrtvol Arhivirano 2009-02-03 na Wayback Machine-u na stránkách Asociace českých filmových klubů
• Spalovač mrtvol Arhivirano 2016-03-04 na Wayback Machine-u v katalogu NFA Český hraný film 1898–1970
• Spaljivač mrtvih na sajtu IMDb
• Spielberg mi ukradl scénu ze Spalovače Arhivirano 2007-05-11 na Wayback Machine-u – článek pro Literární noviny 3/2007