Triada

Zobacz też: inne znaczenia.

Ten artykuł od 2021-07 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Triada (chin. trad.: 三合會, chin. upr.: 三合会, pinyin: Sānhéhuì) – chińskie organizacje podziemne, które powstały w XVII wieku w celu obalenia mandżurskiej dynastii Qing. W XIX wieku rozpoczęły działalność przestępczą (początkowo głównie przemyt opium^[1]). Obecnie są synonimem chińskich organizacji przestępczych – tak jak mafia we Włoszech czy yakuza w Japonii.

Triada jest chińskim międzynarodowym syndykatem przestępczości zorganizowanej z siedzibą w Wielkich Chinach i ma placówki w różnych krajach które wyróżniają się znaczną populacją Chińczyków.

Triada z Hongkongu różni się od organizacji przestępczych z Chin kontynentalnych. W starożytnych Chinach triada była jednym z trzech głównych tajnych stowarzyszeń. Tworzyła oddziały w Makau, Hongkongu, Tajwanie i chińskich społecznościach za granicą. Znane jako „organizacje przestępcze z Chin kontynentalnych” dzielą się na dwa główne typy: ciemne siły (luźno zorganizowane grupy) i czarne społeczeństwa (dojrzalsze organizacje przestępcze). Dwie cechy, które odróżniają czarne społeczeństwo od ciemnej siły, to zdolność do uzyskania nielegalnej kontroli nad lokalnymi rynkami i otrzymywania ochrony policyjnej. Triada hongkońska odnosi się do tradycyjnych organizacji przestępczych działających w (lub pochodzących z) Hongkongu, Makau, Tajwanu oraz krajów i regionów Azji Południowo-Wschodniej, podczas gdy zorganizowane grupy przestępcze w Chinach kontynentalnych znane są jako „chińskie grupy przestępcze z Chin kontynentalnych”.

Grupy

14K
Sun Yee On
Tai Huen Chai
Wo Shing Wo
Shui Fong
Wo Hop To
Luen Group

Triady w kulturze

Triady (czasami jako jedna organizacja), pojawiają się w wielu książkach, filmach i grach komputerowych dotyczących organizacji przestępczych, np. w serii Grand Theft Auto, Sleeping Dogs czy Hitman. Często podkreślana jest ich wrogość i rywalizacja z japońską yakuzą.

Geneza

Triady, wywodzące się z Chin organizacje przestępcze, tajne zgrupowania bądź kluby, były oddziałem tajnego Towarzystwa Hung. Społeczeństwo było podzielone, a jedna grupa (znana jako Triada i Gang Ching) stała się organizacją przestępczą. Po utworzeniu Chińskiej Republiki Ludowej w 1949 r. tajne stowarzyszenia w Chinach kontynentalnych zostały stłumione w kampaniach zleconych przez Mao Zedonga. Większość tajnych chińskich stowarzyszeń, w tym triady i część pozostałego gangu Ching, przeniosła się do brytyjskiej kolonii Hongkongu, Tajwanu, Azji Południowo-Wschodniej i krajów zamorskich (szczególnie USA) i konkurowała z Tongami i innymi organizacjami przestępczymi. Stopniowo chińskie tajne stowarzyszenia zwróciły się ku narkotykom i wymuszaniu zarobków.

XVIII wiek

Towarzystwo Nieba i Ziemi (天地會, Tiandihui), organizacja braterska, została założona w latach 60. XVIII wieku. Gdy wpływy społeczeństwa rozprzestrzeniły się po całych Chinach, rozgałęziły się na kilka mniejszych grup o różnych nazwach; jednym było Towarzystwo Trzech Harmonii (三合會, Sanhéhuì). Społeczeństwa te przyjęły trójkąt jako swój emblemat, któremu zazwyczaj towarzyszyły ozdobne wizerunki mieczy lub portrety Guan Yu.

XIX wiek

W XIX wieku wiele takich społeczeństw postrzegano jako legalne sposoby pomocy imigrantom z Chin w osiedleniu się w ich nowym miejscu zamieszkania. Tajne stowarzyszenia zostały zakazane przez brytyjski rząd kolonialny w Singapurze w latach 90. XIX wieku i powoli wymierały w trakcie trwnia kadencji kolejnych gubernatorów i przywódców kolonialnych. Rakiety, które ułatwiły gospodarczą potęgę triad singapurskich, handel opium i prostytucja również zostały zakazane. Imigrantów zachęcano do szukania pomocy u lokalnych kongsi zamiast zwracania się do tajnych stowarzyszeń, co przyczyniło się do upadku owych społeczeństw przestępczych.

XX wiek

Od lat pięćdziesiątych do siedemdziesiątych XX wieku miasto Kowloon Walled City w brytyjskim Hongkongu było kontrolowane przez lokalne triady. Po drugiej wojnie światowej tajne stowarzyszenia odrodziły się, gdy gangsterzy wykorzystali niepewność, aby się odbudować. Niektóre chińskie społeczności, takie jak „nowe wioski” w Kuala Lumpur i Bukit Ho Swee w Singapurze, stały się znane z przemocy gangów. Kiedy Komunistyczna Partia Chin doszła do władzy w 1949 r. w Chinach kontynentalnych, egzekwowanie prawa zaostrzyło się, a rządowe rozprawienie się z organizacjami przestępczymi zmusiło triady do migracji do brytyjskiego Hongkongu. Szacuje się, że w latach pięćdziesiątych w Hongkongu mieszkało 300 000 członków triady. Według Uniwersytetu w Hongkongu większość stowarzyszeń triad powstało w latach 1914-1939, a w momencie szcytowym było ich ponad 300. W Hongkongu działało dziewięć głównych triad — Wo Hop To, Wo Shing Wo, Rung, Tung, Chuen, Shing, Sun Yee On, 14K i Luen. Podzielili ziemię według grup etnicznych i lokalizacji geograficznych, przy czym każda triada zarządzała innym regionem. Każdy miał własną siedzibę. Po zamieszkach w 1956 r. rząd Hongkongu wprowadził surowsze egzekwowanie prawa, a triady stały się mniej aktywne.

XXI wiek

18 stycznia 2018 roku włoska policja aresztowała 33 osoby związane z chińską triadą działającą w Europie w ramach operacji China Truck (rozpoczętej w 2011 roku). Triada działała w Toskanii, Veneto, Rzymie i Mediolanie we Włoszech oraz we Francji, Hiszpanii i niemieckim mieście Neuss. Chińską triadę oskarża się o wymuszenia, lichwę, nielegalny hazard, prostytucję i handel narkotykami. Mówi się, że grupa zinfiltrowała sektor transportowy, stosując zastraszanie i przemoc wobec chińskich firm, które chcą transportować towary transportem drogowym do Europy. Policja skonfiskowała kilka pojazdów, firm, nieruchomości i kont bankowych.

Zdaniem eksperta od organizacji terrorystycznych i zorganizowanej przestępczości typu mafijnego Antonio De Bonisa, port w Neapolu jest najważniejszym punktem wyładunku handlu zarządzanego przez Chińczyków we współpracy z Camorra. Wśród nielegalnych działań, w których współpracują ze sobą te dwie organizacje przestępcze, znajduje się handel ludźmi i nielegalna imigracja, których celem jest wyzysk seksualny i zawodowy chińskich imigrantów do Włoch, handel narkotykami syntetycznymi i pranie nielegalnych pieniędzy poprzez zakup nieruchomości. W 2017 roku śledczy odkryli nielegalny program transportu odpadów przemysłowych prowadzony wspólnie przez Camorrę i Triady. Odpady były transportowane z Włoch do Chin, opuszczając Prato we Włoszech i docierając do Hongkongu – program, który przed odkryciem przynosił obu organizacjom miliony dolarów dochodów.

Działalność przestępcza

Triady zajmują się różnymi dziedzinami przestępczości, od oszustw, przez wymuszenia do prania pieniędzy, handel i prostytucję, a także biorą udział w przemycie i podrabianiu towarów, takich jak muzyka, wideo, oprogramowanie, ubrania, zegarki i pieniądze.

Handel narkotykami

Od pierwszych zakazów opium w XIX wieku chińskie gangi przestępcze były zaangażowane w światowy nielegalny handel narkotykami. Wiele triad przeszło z opium na heroinę, produkowaną z roślin opium w Złotym Trójkącie, rafinowaną w heroinę w Chinach i przemycaną do Ameryki Północnej i Europy w latach 60. i 70. XX wieku. Najważniejsze triady działające w międzynarodowym handlu heroiną to 14K i Tai Huen Chai. Triady zaczęły przemycać chemikalia z chińskich fabryk do Ameryki Północnej (do produkcji metamfetaminy) oraz do Europy do produkcji MDMA. Triady w Stanach Zjednoczonych również przemycają duże ilości ketaminy.

Podrabianie

Triady zajmują się fałszerstwem od lat 80. XIX wieku. W latach 60. i 70. zajmowali się fałszowaniem pieniędzy (często 50 centów z Hongkongu). Gangi zajmowały się również fałszowaniem drogich książek na sprzedaż na czarnym rynku. Wraz z pojawieniem się nowych technologii i poprawą średniego standardu życia, triady produkują podrabiane towary, takie jak zegarki, filmy VCD i DVD oraz markową odzież i torebki.