Słońce z Werginy
Słońce z Werginy (gr. Ήλιος της Βεργίνας trl. Ḗlios tēs Bergínas), także gwiazda Argeadów (mac. Аргеадска ѕвезда) – określenie, nadane symbolowi, przedstawiającemu stylizowaną wieloramienną gwiazdę lub słońce o szesnastu promieniach. Symbol oparty jest o zbliżone wizerunki gwiazdy-słońca, spotykane w wielu miejscach terytorium Grecji, w tym także na wyspach greckich, niektóre z nich wcześniejsze o wieki lub o tysiąclecie.
Najbardziej znane, wykonane ze złota wizerunki Słońca z Werginy odkryto w 1977 roku w czasie prac archeologicznych w Werginie, w północnej części obecnej Grecji. Zostały one odnalezione na larnaksie w grobach królów starożytnej Macedonii. Pracami archeologicznymi kierował wówczas profesor Manolis Andronikos. Jego zdaniem grób, na którym odnaleziony został symbol słońca z Werginy, należał do Filipa II, który był ojcem Aleksandra Wielkiego, choć niektórzy przypisują go Filipowi III, który był przyrodnim bratem Aleksandra[1]. Larnaks jest obecnie prezentowany w muzeum archeologicznym w mieście Wergina, tam, gdzie został odnaleziony. Inna wersja symbolu, przedstawiająca słońce o dwunastu promieniach, została odkryta na larnaksie królowej, przypisywanym ostatniej żonie Filipa II, Kleopatrze[2].
Od chwili odkrycia słońce z Werginy podniesiono do rangi symbolu politycznego po obu stronach granicy grecko-macedońskiej, co stało się jednym z przedmiotów konfliktu między Grekami a słowiańskojęzycznymi Macedończykami. Obydwie strony uważają bowiem słońce z Werginy za swój symbol narodowy, aczkolwiek jako oficjalny symbol państwowy, zastrzeżony w Światowej Organizacji Własności Intelektualnej wykorzystywany winien być jedynie przez Grecję.
11 sierpnia 1992 parlament Republiki Macedonii uznał słońce z Werginy umieszczone na czerwonym tle za oficjalny symbol państwowy. Ze względu na protesty Grecji, w październiku 1995 roku zmieniono stylizację tego symbolu na fladze państwowej Macedonii. W praktyce, na terytorium Republiki Macedonii, starsza wersja flagi wciąż często pojawiała się obok obecnie obowiązującej.
W roku 1993 parlament Grecji ustanowił gwiazdę z Werginy umieszczoną na niebieskim tle godłem współczesnej Macedonii (regionu Grecji).
Przypisy
Bibliografia
- Philip II, Alexander the Great and the Macedonian Heritage, ed. W. Lindsay Adams and Eugene N. Borza. University Press of America, 1982. ISBN 0-8191-2448-6.
- The Larnakes from Tomb II at Vergina. Archaeological News. John Paul Adams
- Eugene N.E.N. Borza Eugene N.E.N., In the Shadow of Olympus: The Emergence of Macedon, Princeton: Princeton University Press, 1990, ISBN 0-691-05549-1, OCLC 20563267 .
- „Macedonia Redux”, Eugene N. Borza, in The Eye Expanded: life and the arts in Greco-Roman Antiquity, ed. Frances B Tichener & Richard F. Moorton. University of California Press, 1999. ISBN 0-520-21029-8.
- Macedonia: The Politics of Identity and Difference, Jane K.J.K. Cowan, London: Pluto Press, 2000, ISBN 0-7453-1589-5, OCLC 70755058 .
- The Macedonian Conflict: Ethnic Nationalism in a Transnational World, Loring M. Danforth. Princeton University Press, 1997. ISBN 0-691-04357-4.
- Macedonia and Greece: The Struggle to Define a New Balkan Nation, McFarland & Company, 1997, ISBN 0-7864-0228-8 (ang.).
- Image of gold box with Vergina Sun in Thessaloniki Museum
- Flags of Greek Macedonia. fotw.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-01-28)]. – Flags of the World
- Republic of Macedonia National Flag 1992-1995 – Flags of the World. fotw.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-10-07)].
- History of Macedonia, the Sun of Vergina symbol history.[1]
- Helios in a Chariot, 435 BC, Greek krater from Attica, British Museum, London E466
- Porównanie symboli gwiazdy-słońca z różnych okresów i miejsc historii starożytnej
