Karol II Łysy
Król Franków Zachodnich | |||
Okres | od sierpień 843 | ||
---|---|---|---|
Koronacja | 6 czerwca 848 | ||
Poprzednik | |||
Następca | |||
Cesarz rzymski | |||
Okres | od 25 grudnia 875 | ||
Koronacja | 29 grudnia 875 | ||
Poprzednik | Ludwik II | ||
Następca | |||
Król Dolnej Burgundii | |||
Okres | od 875 | ||
Poprzednik | Ludwik II | ||
Następca | |||
Król Prowansji | |||
Okres | od 875 | ||
Poprzednik | Ludwik II | ||
Następca | |||
Król Włoch | |||
Okres | od 875 | ||
Poprzednik | Ludwik II | ||
Następca | Karloman | ||
Dane biograficzne | |||
Dynastia | Karolingowie | ||
Data urodzenia | 13 czerwca 823 | ||
Data śmierci | 5 lub 6 października 877 | ||
Ojciec | |||
Matka | Judyta Bawarska | ||
Żona | Ermentruda | ||
Dzieci | Ludwik II Jąkała | ||
|
Karol II Łysy, fr. Charles II le Chauve (ur. 13 czerwca 823 we Frankfurcie nad Menem, zm. 5 października lub 6 października 877) – król zachodniofrankijski od 843, król Italii od 876, cesarz rzymski od 875, syn Ludwika I Pobożnego (778-840), pierwszy z dynastii Karolingów francuskich.
Ludwik I Pobożny na rok przed swą śmiercią dokonał podziału Cesarstwa Franków pomiędzy swych trzech synów: Lotara, Ludwika i Karola. Kierując się zasadą senioratu jeszcze za życia ustanowił najstarszego syna Lotara cesarzem, obaj pozostali mieli być tylko królami. Jednak gdy umarł, oni sami, po długich targach i kompromisach, dokonali ostatecznego podziału Królestwa i władzy, zawierając w 843 r. tzw. Traktat z Verdun, proklamację zgody trzech braci gwarantującą ich współpracę i wzajemną pomoc. Koronacja Karola II odbyła się w Orleanie. Faktycznie traktat stał się zaczynem trwałego podziału jednolitego państwa Franków Karola I Wielkiego na przyszłe państwa narodowe.
Z cesarstwa Karolingów wyłoniły się trzy królestwa: zachodnich Franków, które objął Karol II Łysy, wschodnich Franków, przejęte przez Ludwika Niemieckiego i środkowe, rozciągające się wąskim pasem od Morza Północnego po Rzym w Italii. To środkowe królestwo przydzielone zostało Lotarowi I, który otrzymał godność cesarza. Ale po jego śmierci w 855 r. zostało dodatkowo podzielone na trzy części między jego synów. Tak więc w miejsce jednego dużego, zwartego i silnego cesarstwa Karola Wielkiego w 40 lat po jego śmierci istniało na jego terytorium pięć królestw. Były to jakby zalążki późniejszych terytoriów Francji, Niemiec oraz Niderlandów, Szwajcarii i Włoch.
W państwie zachodniofrankijskim Karola II Łysego, od początku jego powstania, nie było wewnętrznej zwartości. Poszczególne hrabstwa buntowały się i dążyły do jak największej niezależności od króla, zaś celtycka Bretania na północy i wizygocka Akwitania na południu stanowiły całkiem oddzielne księstwa. Postępowało też rozwarstwienie społeczne[1].
Karol Łysy mozolnie budował swój dwór królewski, otaczał się ludźmi kultury, filozofami, pisarzami, poetami, sam określany był jako król-filozof. W wyniku dynastycznych ruchów na mocy porozumienia w Meerssen część dziedzictwa Lotara I, dostała się Ludwikowi Niemieckiemu, zaś Karol przejął część Lotaryngii (870). Ale po śmierci Ludwika Niemieckiego w 875 r. Italia przypadła Karolowi i został on, przy wsparciu papieża Jana VIII, cesarzem rzymskim. W ten sposób zarysowała się możliwość ponownego scalenia wszystkich królestw frankijskich w jedną całość. Nie byli tym wszakże zainteresowani możnowładcy, rządzący w poszczególnych hrabstwach[2]. Jednak największą przeszkodą stały się wyniszczające najazdy Saracenów (Arabów) na Italię, wikingów (Normanów) na północne i zachodnie wybrzeża zachodniej Frankonii i Madziarów (Węgrów) od wschodu, z obszarów Panonii nad Dunajem.
Gdy Karol Łysy organizował wojskową wyprawę do Italii przeciwko Saracenom, odmówiła mu wsparcia część baronów zachodniofrankijskich i Karolingowie niemieccy, którzy wtedy zajęli całą Lotaryngię. W trakcie ekspedycji w Italii w 877 w okolicach Avrieux[3] Karol II Łysy zmarł. Cesarzem po nim został Karol Otyły (881), który przejął też całą Italię.
Królem zachodniofrankijskim został syn Karola Łysego, Ludwik II Jąkała.
W kulturze
Mecenat
Karol II był mecenasem sztuki, sprowadził na swój dwór wielu luminarzy kultury łacińskiej, wyrabiano tam również liczne cenne przedmioty[4]. W 846 hrabia Vivian podarował królowi wykonaną przez mnichów z klasztoru Saint-Martin w Tours Pierwszą Biblię Karola Łysego, zwaną też Biblią Viviana. Bogato zdobiona księga stanowi jedno z najlepiej zachowanych dzieł sztuki z tego okresu[5][6][7].
Gry wideo
W serii Crusader Kings jednym z grywalnych władców jest Karol II „Łysy” Karoling, przedstawiony jako król zachodniofrankijski[8].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Kapitularz z Meerssen z 847 nakazywał, by każdy wolny człowiek wybrał sobie kogoś możniejszego i został jego wasalem (Capitulaire de Meerssen).
- ↑ W 877 wyruszając do Italii Karol na żądanie hrabiów wydał kapitularz gwarantujący dziedziczność hrabstw, legalizując dotychczasową praktykę (Capitulaire de Quierzy).
- ↑ Praca zbiorowa: Oxford – Wielka Historia Świata. Średniowiecze. Na Wyspach Brytyjskich. Karolingowie. T. 16. Poznań: Polskie Media Amer.Com, 2006, s. 260. ISBN 83-7425-568-4.
- ↑ Karol II Łysy (król zachodniofrankijski 848–877, cesarz rzymski 875–877) [online], TwojaHistoria.pl [dostęp 2023-06-25] (pol.).
- ↑ Paul EdwardP.E. Dutton Paul EdwardP.E., Herbert L.H.L. Kessler Herbert L.H.L., The Poetry and Paintings of the First Bible of Charles the Bald .
- ↑ Vivian Bible by MINIATURIST, French [online], www.wga.hu [dostęp 2023-06-25] .
- ↑ Charles the Bald in the Vivian Bible, BnF MS Latin 1, folio 423, depicting 9th Century Carolingian Soldiers [online], warfare.gq [dostęp 2023-06-25] .
- ↑ Interesting characters – CK3 Wiki [online], ck3.paradoxwikis.com [dostęp 2023-06-25] .
- p
- d
- e
Królowie Franków* |
| ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Imperium Karolińskie |
|
- – podano jedynie władców ziem frankijskich ostatecznie zjednoczonych przez Teuderyka III
- p
- d
- e
Karolingowie i inne rody |
|
---|---|
Ludolfingowie |
|
Dynastia salicka |
|
Süpplinburgowie |
|
Hohenstaufowie |
|
Welfowie |
|
Hohenstaufowie |
|
Luksemburgowie |
|
Wittelsbachowie |
|
Luksemburgowie | |
Habsburgowie |
|
Wittelsbachowie |
|
Habsburgowie-Lotaryńscy |
|
- p
- d
- e
Królowie Burgundów (do 534) | |||||
---|---|---|---|---|---|
Królowie Burgundii w Państwie Franków (534–855) |
| ||||
Królowie Górnej Burgundii (855–933) |
| ||||
Królowie Dolnej Burgundii (Prowansji) (855–933) |
| ||||
Królowie Burgundii (Arelat) (933–XIV w.) |
|
- Od 1032 Burgundia zostaje włączona do Świętego Cesarstwa Rzymskiego, a każdorazowy władca Niemiec miał prawo do korony burgundzkiej.
- p
- d
- e
Regnum Italiæ (476-493) |
| ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Królestwo Ostrogotów (493-553) | |||||||||||||
Królestwo Longobardów (565-775) |
| ||||||||||||
Frankijscy królowie Longobardów, następnie Włoch (774-963) |
|
- po 963 patrz władcy Niemiec
- p
- d
- e
Królowie Lotaryngii |
| ||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Książęta Lotaryngii | |||||||||||||||||||
Książęta Dolnej Lotaryngii |
| ||||||||||||||||||
Książęta Górnej Lotaryngii |
|
- p
- d
- e
Książęta i hrabiowie Prowansji |
| ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Królowie Prowansji (Dolnej Burgundii) |
| ||||||||
Hrabiowie Prowansji |
| ||||||||
Margrabiowie Prowansji |
|
- PWN: 3920622
- Britannica: biography/Charles-II-Holy-Roman-emperor
- Treccani: carlo-ii-imperatore-detto-il-calvo
- Universalis: charles-ii-le-chauve
- БРЭ: 2047200
- SNL: Karl_den_skallede
- VLE: karolis-ii-plikagalvis
- Catalana: 0015045
- identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 30544