Gopło
![]() | Ten artykuł dotyczy jeziora na Pojezierzu Żnińsko-Mogileńskim. Zobacz też: inne znaczenia hasła Gopło. |
![]() | Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Gopło |
Widok na Gopło z Mysiej Wieży | |||
Położenie | |||
Państwo |
| ||
---|---|---|---|
Miejscowości nadbrzeżne | Kruszwica, Połajewo, Mietlica, Złotowo, Ostrówek, Popowo, Siemionki, Lachmirowice, Przewóz, Mielnica Duża | ||
Region | |||
Wysokość lustra | 76,8-77,2 m n.p.m. | ||
Wyspy | Potrzymionek, Sucha Góra, Koń, Wyspa Kormoranów, Wyspa Startowa, Tumidaj, Bąbula Mała[1] | ||
Morfometria | |||
Powierzchnia | 2121,5-2154,5 ha | ||
Wymiary • max długość • szerokość |
| ||
Głębokość • średnia • maksymalna |
| ||
Objętość | 78 497,0 tys. m³ | ||
Hydrologia | |||
Klasa czystości wody | |||
Rzeki zasilające | Noteć | ||
Rzeki wypływające | Noteć | ||
Rodzaj jeziora | rynnowe | ||
Położenie na mapie gminy Kruszwica ![]() | |||
Położenie na mapie Polski ![]() | |||
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego ![]() | |||
Położenie na mapie powiatu inowrocławskiego ![]() | |||
![]() | |||
| |||
|
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Goplo_from_ferry_2008-08.jpg/250px-Goplo_from_ferry_2008-08.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Kruszwica1.jpg/250px-Kruszwica1.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Rusalka.jpg/250px-Rusalka.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Gop%C5%82o_z_p%C3%B3%C5%82wyspu_rz%C4%99powskiego.jpg/250px-Gop%C5%82o_z_p%C3%B3%C5%82wyspu_rz%C4%99powskiego.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Gop%C5%82o_Kruszwica_%C5%82%C3%B3d%C5%BA_wiking%C3%B3w.jpg/250px-Gop%C5%82o_Kruszwica_%C5%82%C3%B3d%C5%BA_wiking%C3%B3w.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Gop%C5%82o_p%C3%B3%C5%82wysep_rz%C4%99powski.jpg/250px-Gop%C5%82o_p%C3%B3%C5%82wysep_rz%C4%99powski.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Gop%C5%82o_Kruszwica_1.jpg/250px-Gop%C5%82o_Kruszwica_1.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Kruszwica%28js%29.jpg/250px-Kruszwica%28js%29.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Goploo.jpg/250px-Goploo.jpg)
Gopło – jezioro w Polsce, położone w województwie kujawsko-pomorskim i wielkopolskim, w powiecie inowrocławskim, mogileńskim, radziejowskim i konińskim, w granicach administracyjnych Kruszwicy, gminy miejsko-wiejskiej Kruszwica, gminy Jeziora Wielkie, gminy miejsko-wiejskiej Piotrków Kujawski i gminy Skulsk.
Gopło jest największym naturalnym zbiornikiem wodnym województwa kujawsko-pomorskiego i historycznych Kujaw, będąc jedenastym co do wielkości jeziorem w Polsce[4].
Charakterystyka
Według regionalizacji fizycznogeograficznej Polski Gopło położone jest na obszarze Pojezierza Żnińsko-Mogileńskiego[5].
Przez jezioro przepływa Noteć. Jest ono połączone Kanałem Ślesińskim z Wartą. Natomiast Noteć zapewnia połączenie wodne z Wisłą i Odrą.
Jest to jezioro rynnowe, pochodzenia polodowcowego, o południkowym przebiegu i rozwidlonym południowym końcu. Linia brzegowa jest niska, urozmaicona, z licznymi zatokami i półwyspami, w niektórych miejscach brzegi zabagnione; liczne są też wyspy. Nad Gopłem znajduje się rezerwat ornitologiczny. Jezioro zamieszkuje sum europejski – największa słodkowodna ryba Europy. Nazwa jeziora wiązana jest ze słowiańskim plemieniem Goplan oraz z legendami o Popielu i Goplanie.
Gopło wraz z przylegającym obszarem tworzy obszar Nadgopla (Ostoi Nadgoplańskiej). Najważniejszym elementem przyrodniczym obszaru jest Gopło, które wraz z przepływającą przez nie Notecią stanowi główny system hydrologiczny. Bardzo dobrze rozwinięta linia brzegowa, liczne wysepki oraz płaskie brzegi sprzyjają rozwojowi szuwarów i wilgotnych łąk. Szeroka strefa szuwarów i łąk – zwłaszcza kalcyfilnych – oraz resztki wilgotnych lasów łęgowych są najcenniejszym elementem szaty roślinnej północnego Nadgopla. W tej części obszaru w strukturze użytkowania dominują grunty orne i łąki, a lasy zajmują niewielką powierzchnię. W części południowej rzeźba terenu jest o wiele bardziej urozmaicona. Jest tam więcej lasów, porastających wydmowe obszary Gopła. Ostoja obejmuje obszar, na którym zachowało się wiele cennych zabytków z czasów istnienia organizacji plemiennej Goplan oraz z okresu sztuki romańskiej.
Dane morfometryczne
Powierzchnia zwierciadła wody według różnych źródeł wynosi od 2121,5 ha[3] do 2154,5 ha[6][2][7].
Zwierciadło wody położone jest na wysokości 76,8-77,2 m n.p.m.[3] lub 76,9 m n.p.m.[7] Średnia głębokość jeziora wynosi 3,6 m[6][2][7] lub 4,7 m[potrzebny przypis], natomiast głębokość maksymalna jeziora to 16,6 m[6][2][7].
W oparciu o badania przeprowadzone w 2002 roku wody jeziora zaliczono do wód pozaklasowych[2][3] i III kategorii podatności na degradację[2]. W roku 1985 wody jeziora również zaliczono do wód pozaklasowych[2].
Status ochronny
Gopło znajduje się w sercu rezerwatu przyrody Nadgoplański Park Tysiąclecia[8] (12 638,8 ha), częściowo na terenie parku krajobrazowego oraz Goplańsko-Kujawskiego obszaru chronionego. Nadgople chronione jest programem Natura 2000 (Ostoja Nadgoplańska, kod:PLB040004), a samo jezioro wpisane zostało do listy obszarów Natura 2000 mających szczególne znaczenie dla Wspólnoty (kod:PLH040007).
Struktura własności
Jezioro jest głównie własnością Skarbu Państwa: jezioro pozostaje w zarządzie gospodarstwa rybackiego w Kruszwicy, zaś lasy nadgoplańskie w zarządzie RDLP.
Pozostałe informacje
- W styczniu 2011 poziom wody w Gople został przekroczony o ponad metr, doszło wtedy do podtopienia miejscowości Ostrówek, zalania Półwyspu Rzępowskiego i kilku kruszwickich ulic.
- Historycznie poziom wód Gopła był wyższy, w wyniku czego jezioro rozpościerało się 6 kilometrów dalej na północ i tyle samo w kierunku południowym[9].
- Po jeziorze pływa od 1971 roku statek wycieczkowy „Rusałka”, dawny szczeciński tramwaj wodny „Margitka”[10].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Wyspy na Jeziorze Gopło - YouTube [online], youtube.com [dostęp 2020-06-15] (ang.).
- ↑ a b c d e f g Opis jeziora na stronie Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Bydgoszczy. [dostęp 2010-11-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 grudnia 2015)].
- ↑ a b c d Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 535. ISBN 83-232-1732-7.
- ↑ Jezioro Gopło [online], parki.kujawsko-pomorskie.pl (pol.).
- ↑ Regiony fizycznogeograficzne Polski po zmianach w 2018 r. [online], www.warmaz.pl, 2018 (pol.).
- ↑ a b c Jezioro Gopło [online], parki.kujawsko-pomorskie.pl [dostęp 2021-04-15] .
- ↑ a b c d Według IRŚ za Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 535. ISBN 83-232-1732-7.
- ↑ Gopło, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2022-05-18] .
- ↑ CezaryC. Wawrzyński CezaryC., Żegluga i Kanały Żeglowne Dawnej Rzeczypospolitej, Olsztyn: Edytor Wers, 2019, ISBN 978-83-60488-69-0, OCLC 1098226897 (pol.).
- ↑ Damian Michał Rybak: Statek „Rusałka” pływa już 50 lat po legendarnym Gople. [w:] dziedzictworegionu.pl [on-line]. 2021-07-23. [dostęp 2023-01-24].
Linki zewnętrzne
![]() | Zobacz kolekcję cytatów Gopło w Wikicytatach |
- Gopło, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 684 .
- Gopło, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 516 .
- Archiwalne zdjęcia i publikacje o jeziorze w bibliotece Polona
- p
- d
- e
|
- Kolejność: od największego według IRŚ