Georges Canguilhem

Georges Canguilhem (ur. 4 czerwca 1904 w Castelnaudary, zm. 11 września 1995) – francuski filozof, zajmujący się problemami filozofii nauki i teorii poznania.

Elementy biograficzne

W roku 1924 rozpoczął studia w École Normale Supérieure, jego kolegami byli m.in. Jean-Paul Sartre i Raymond Aron. Pracę na uniwersytecie w Strasburgu rozpoczął w roku 1941, dwa lata później uzyskał stopień doktora medycyny. Działał we francuskim ruchu oporu. W roku 1955 został profesorem Sorbony, gdzie zastąpił Gastona Bachelarda na katedrze w Instytucie Historii Nauki. Funkcję tę sprawował do 1971.

Praca filozoficzna

Praca Canguilhema dotyczyła problematyki normalności i patologii (zob. Michel Foucault), interesowało go krytyczne przedstawienie historii nauki. Jako lekarz, zajmował się problemami medycyny z punktu widzenia filozofii nauki.

Gdy sobie zdamy sprawę z tego, ze "norma" to znaczy po łacinie tyle, co "węgielnica", a "normalis" to tyle co "prostopadły", dowiemy się mniej więcej wszystkiego, co trzeba wiedzieć o dziedzinie, z której pochodzą znaczenia terminów "norma" i "normalny", z której te terminy zostały przeniesione do całego mnóstwa innych dziedzin.

Le Normal et le Pathologique

Poznawanie, to analizowanie. [...] to jednak nie jest wszystko. Rozkładać, redukować, tłumaczyć, rozpoznawać, mierzyć, poddawać działaniom matematycznym, to wszystko musi z pewnością posiadać jakąś wartość dla inteligencji, bowiem jeśli chodzi o radość – to trudno tu o nią. Nie radujemy się prawami przyrody, ale przyrodą jako taką, nie liczbami, ale cechami rzeczy, nie związkami ale bytami. I jakby tego nie było dosyć, powiem jeszcze, że nie żyje się z wiedzy. Jest to wulgarne? Być może. Bluźniercze? Ale w czym? Czy z faktu, ze kilku ludzi poświęciło swoje życie wiedzy, należy wnioskować, że człowiek żyje wyłącznie w nauce i poprzez naukę?

La connaissance de la vie (Introduction, str. 9)

Bibliografia

• Normalne i patologiczne, przekład Paweł Pieniążek, Słowo/obraz terytoria, 1999; Essai sur quelques problèmes concernant le normal et le pathologique (1943), wznowione pt. Le normal et le pathologique, wraz z Nouvelles réflexions concernant le normal et le pathologique (1966) (9. wydanie: PUF/Quadrige, Paris, 2003).
• La connaissance de la vie (1952), (wznowienie: Vrin, Paris, 1998).
• La formation du concept de réflexe aux XVII ème et XVIII ème siècles, PUF, Paris, 1955.
• Du développement à l’évolution au XIXe siècle (1962) (Paris, PUF/Quadrige, 2003).
• Etudes d’histoire et de philosophie des sciences (1968) (7dme wydanie, Vrin, Paris, 1990.
• Vie et Régulation articles de l’Encyclopaedia Universalis (1974) (drugie wydanie: 1989).
• Idéologie et rationalité dans l’histoire des sciences de la vie (1977), (wydanie poszerzone: Vrin, Paris, 2000).

O Canguilhemie:

• Georges Canguilhem, philosophe, historien des sciences, Actes du colloque organisé au Palais de la Découverte les 6, 7 et 8 décembre 1990 par E. Balibar, M. Cardot, F. Duroux, M. Fichant, D. Lecourt et J. Roubaud, Bibliothèque du Collège International de Philosophie/Albin Michel, Paris, 1993.
• Dominique Lecourt, Georges Canguilhem, Paris, PUF/Que sais je ?, 2008.

Linki zewnętrzne

• Centrum Canguilhema (fr.) na uniwersytecie Paris VII Denis Diderot