Henk Vreeling

Vreeling aan het werk voor de beelden van de Eusebiuskerk

Persoonsgegevens

Volledige naam

Hendrik Jan Vreeling

Geboren

Amsterdam, 18 maart 1910

Overleden

Arnhem, 4 juli 1965

Geboorteland

Nederland

Beroep(en)

beeldhouwer

RKD-profiel

Portaal

Kunst & Cultuur

Hendrik Jan (Henk) Vreeling (Amsterdam, 18 maart 1910 – Arnhem, 4 juli 1965) was een Nederlands beeldhouwer.^[1]

Leven en werk

Vreeling was een zoon van politieagent Marten Vreeling en Bertha Kamphuizen. Hij werd opgeleid aan de academie van het Genootschap Kunstoefening in Arnhem, onder leiding van Gijs Jacobs van den Hof.^[2]

Hij maakte vrijstaand werk, maar kreeg vooral bekendheid door zijn kerkbeelden.^[3] Vreeling werkte als (restauratie)beeldhouwer aan de Grote of Martinikerk (Doesburg), de Grote of Sint-Nicolaaskerk (Eemnes), Pieterskerk (Utrecht) en de Grote of Sint-Stevenskerk (Nijmegen). Vanaf 1954 was hij betrokken bij het werk aan de Sint-Eusebiuskerk in Arnhem. Hij maakte voor deze kerk onder meer kraag- en sluitstenen en replica's van de beelden voor het zuidportaal van Martinus, Christoffel en Stefanus.^[4]

Stripfiguren

In opdracht van architect Theo Verlaan maakte Vreeling 28 schijnwaterspuwers voor de lantaarn van de Eusebiustoren. Hij liet zich daarbij inspireren door de stripfiguren van Walt Disney en Marten Toonder en beeldde onder meer Donald Duck, Goofy, Pluto en Olivier B. Bommel en diens butler Joost af. Hoewel de reacties aanvankelijk positief waren, kwamen er al snel negatieve geluiden uit christelijke hoek, onder meer van predikant G.C. Foeken en de Nederlandse Christen Vrouwen Bond (NCVB).^[5] Het rumoer leidde tot internationale aandacht. Ook Godfried Bomans bemoeide zich met de zaak en stelde "dat de leukheid van Mickey Mouse buiten alle religie staat en niet op een kerk thuis hoort.^[6] De protesten mochten niet baten, de spuwers bleven zitten en Vreeling verwerkte in zijn serie van Sneeuwwitje en de zeven dwergen de beeltenis van ds. Foeken als dwerg.^[7]

Vreeling was aangesloten bij De Onafhankelijken en de Werkgemeenschap Arnhemse Kunstenaars. Hij overleed in 1965, op 55-jarige leeftijd.

Enkele werken

1960 Olifantje, Damstraat 6 (bij Montessorischool), Arnhem
1961-1962 28 schijnwaterspuwers voor de lantaarn van de toren van de Sint-Eusebiuskerk, Arnhem
1963 Mantelbaviaan, Beeldhouwerstraat (Jozef Sartoschool), Arnhem
replica's van portaalbeelden van Martinus, Christoffel en Stefanus voor het zuidportaal van de Sint-Eusebiuskerk, Arnhem
spelende beertjes, aapjes en konijntjes, Laan van Presikhaaf, Arnhem^[8]

Foto's

Olifantje
Sint Christoffel
Sint Stefanus
Sneeuwwitje en de zeven dwergen, links ds. Foeken

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Biografische gegevens bij het RKD-Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis
↑ Pieter A. Scheen (1969) Lexicon Nederlandse Beeldende Kunstenaars 1750-1950. 's-Gravenhage: Kunsthandel Pieter A. Scheen N.V. Volume 2, p. 541-542.
↑ P.M.J. Jacobs (1993) Beeldend Nederland : biografisch handboek. Tilburg: Uitgeverij drs. P.M.J. Jacobs BV. Vol 2, p. 571. ISBN 9080106313
↑ Elisabeth den Hartog en Ronald Glaudemans (2013) De Sint-Eusebiuskerk te Arnhem : Bouwsculptuur en bouwgeschiedenis. Zwolle: WBOOKS / Amersfoort: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. ISBN 978-90-663-0018-7.
↑ "Toren Arnhems Grote Kerk torst 28 Walt Disney-figuren", Trouw, 7 juli 1962; "Strip-beeldjes zijn stenen des aanstoots voor groepje christenvrouwen in Arnhem", Het Vrije Volk, 9 juli 1962; "Rumoer in Gelre's hoofdstad Stripfiguren op toren Arnhems Eusebius", De Tijd, 10 juli 1962
↑ "De staart van Mickey Mouse", Het Parool, 28 juli 1962.
↑ Den Hartog en Glaudemans (2013), p. 282-291.
↑ Spelende beertjes, aapjes en konijntjes, Mens & Dier in Steen & Brons. Gearchiveerd op 30 juni 2022.