Aromadendron

Aromadendron
Magnolia (Aromadendron) elegans, de type-soort van dit taxon
Taxonomische indeling
Rijk:Plantae (Planten)
Stam:Embryophyta (Landplanten)
Klasse:Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade:Bedektzadigen
Clade:Magnoliiden
Orde:Magnoliales
Familie:Magnoliaceae
geslacht
Aromadendron
Blume (1825)
Portaal  Portaalicoon   Biologie

Aromadendron is de naam van een geslacht van planten uit de Magnoliafamilie. De naam werd in 1825 door Carl Ludwig Blume geïntroduceerd. Al in 1866 reduceerde Henri Ernest Baillon het geslacht formeel tot een sectie van Magnolia, in subgenus Talauma.[1] Sinds stamboomonderzoek met behulp van DNA-sequencing de verwantschappen binnen de familie Magnoliaceae verder heeft opgehelderd, is de status van Aromadendron als geslacht zeer onzeker geworden, en haar positie als sectie van Talauma ondergraven.[2][3][4][5] Sommige, vooral westerse, auteurs plaatsen de soorten uit de subfamilie Magnolioideae nu allemaal in één groot geslacht Magnolia, waarbij Aromadendron is gereduceerd tot niet meer dan een subsectie.[6] Andere, vooral Chinese, auteurs delen de subfamilie in een groot aantal kleine geslachten in, waarvan Aromadendron er dan één is, met ongeveer 5 soorten.[7] Aromadendron onderscheidt zich niet duidelijk van de andere taxa van de Magnolioideae. De reden om de groep apart te benoemen is dat de structuur van de verzamelvrucht lijkt op die van Talauma terwijl de overige kenmerken meer aan een Magnolia doen denken. Voor de taxonomische indeling, zie verder Magnolia.

De soorten uit dit geslacht (of deze subsectie) komen voor in de tropen van de Malesische regio in Zuidoost-Azië. Geen enkele soort is in Nederland en België winterhard.

Historie van het geslacht

De naam die Carl Ludwig Blume aan het geslacht gaf is Latijn voor "geurende boom". De eerste vermelding van de naam Aromadendron is in Bijdragen tot de Flora van Nederlands Indië van 1825.[8] Blume geeft hier een beschrijving van de bloem met opvallend veel smalle bloemdekbladeren en van de manier waarop de verzamelvrucht uit elkaar valt, op dezelfde manier als bij een Talauma. George Don nam het geslacht in 1831 op in zijn General History,[9] Édouard Spach nam het in 1839 ook op in zijn overzicht van de familie[10] en ook Friedrich Anton Wilhelm Miquel accepteerde in 1858 het geslacht.[11] Bij George Bentham & Joseph Dalton Hooker was het geslacht in 1862 impliciet samengevoegd met Talauma[12] en in 1866 reduceerde Henri Ernest Baillon het formeel tot een sectie van Magnolia, in subgenus Talauma.[1] In 1922 herstelde Henry Nicholas Ridley het geslacht weer in ere[13] en bij James Edgar Dandy vormde het een van de negen geslachten bij zijn nieuwe indeling van de tribus Magnolieae.[14] Dandy's indeling is lange tijd op hoofdpunten overeind gebleven, totdat Hans Peter Nooteboom, die Dandy's werk na 1976 heeft voortgezet, begon aan een proces waarbij het aantal geslachten langzaamaan werd verkleind. Aromadendron was een van de eerste geslachten die aan deze reductie ten prooi vielen.[15] Nooteboom reduceerde het geslacht, als subgenus Talauma sect. Aromadendron, tot Magnolia. Moleculaire data wezen later uit dat Aromadendron nauwer verwant is aan Michelia en Elmerrillia dan aan Talauma.

Soorten

  • Aromadendron elegans Blume = Magnolia elegans (Blume) H. Keng [typus]
  • Aromadendron glaucum Korth. = Magnolia elegans (Blume) H. Keng
  • Aromadendron nutans Dandy = Magnolia bintuluensis (A. Agostini) Noot. (subsect. Aromadendron maar de geldige naam is nooit in Aromadendron gepubliceerd)
  • Aromadendron "ashtonii" Dandy ex P.F. Cockburn = Magnolia ashtonii Dandy ex Noot. (nooit formeel als Aromadendron gepubliceerd)
  • Aromadendron "borneensis" Dandy ex P.F. Cockburn = Magnolia borneensis Noot. (nooit formeel als Aromadendron gepubliceerd)
  • Magnolia pahangensis Noot. (subsect. Aromadendron maar nooit als Aromadendron gepubliceerd)
  • Aromadendron oreadum (Diels) Kaneh. & Hatus. = Magnolia liliifera (L.) Baill. (subsect. Blumiana)
  • Aromadendron baillonii (Pierre) Craib = Magnolia baillonii Pierre (subsect. Michelia)
  • Aromadendron spongocarpum (King) Craib = Magnolia baillonii Pierre (subsect. Michelia)
  • Aromadendron yunnanense Hu = Magnolia baillonii Pierre (subsect. Michelia)
Bronnen, noten en/of referenties
  1. ↑ a b Baillon, H.E. (1866). Mémoire sur la famille des Magnoliacées. Adansonia 7: 2, 66. Gearchiveerd op 10 april 2016.
  2. ↑ Azuma, H., L.B. Thien & S. Kawano (1999). Molecular phylogeny of Magnolia (Magnoliaceae) inferred from cpDNA sequences and evolutionary divergence of the floral scents. Journal of Plant Research (Tokyo) 112(3) (1107): 291–306
  3. ↑ Azuma, H., L.B. Thien & S. Kawano (2000). Molecular phylogeny of Magnolia based on chloroplast DNA sequence data and floral scent chemistry. in: Liu, Y.H. et al. (eds.) Proceedings of the International Symposium on the Family Magnoliaceae, May 18-22 1998, Guangzhou, China (Science Press, Beijing): 219–227
  4. ↑ Azuma, H., J.G. García-Franco, V. Rico-Gray & L.B. Thien (2001). Molecular phylogeny of the Magnoliaceae: The biogeography of tropical and temperate disjunctions. American Journal of Botany 88(12): 2275–2285
  5. ↑ Kim, S., C.W. Park, Y.D. Kim & Y.B. Suh (2001). Phylogenetic relationships in family Magnoliaceae inferred from ndhF sequences. American Journal of Botany (Lancaster, PA) 88(4): 717–728
  6. ↑ Zie o.a. Figlar, R.B. & H.P. Nooteboom (2004). Notes on Magnoliaceae IV. Blumea 49(1): 87–100. In dit artikel geven Figlar en Nooteboom een nieuwe indeling van Magnolia in 3 subgenera, 12 secties en 13 subsecties; waar nodig geven ze nieuwe namen. Aromadendron is hier een subsectie van sectio Michelia in subgenus Yulania.
  7. ↑ Zie o.a. Law, Y.W. et al. (2004). Magnolias of China: 382. Hier wordt de subfamilie Magnolioideae "volgens het systeem van Law" verdeeld in 15 genera, waarvan Aromadendron er één is. Er komen geen vertegenwoordigers van Aromadendron in China voor en de groep wordt daarom verder niet besproken.
  8. ↑ Blume, C.L. (1825) Bijdragen tot de Flora van Nederlands Indië (Batavia) 1: 10. Gearchiveerd op 9 mei 2019.
  9. ↑ Don, G. (1831). A general History of the Dichlamydeous plants (Londen) 1: 85. Gearchiveerd op 9 januari 2022.
  10. ↑ Spach, E. (1839). Les Magnoliacées. Histoire Naturelle des Végétaux, Phanérogames (Parijs) 7: 452
  11. ↑ Miquel, F.A.W. (1858). Flora van Nederlandsch Indië (Amsterdam) 1(2): 16. Gearchiveerd op 9 januari 2022.
  12. ↑ Bentham, G. & Hooker, J.D. (1862). Genera Plantarum (Londen) 1: 17. Gearchiveerd op 9 januari 2022.
  13. ↑ Ridley, H.N. (1922). The Flora of the Malay Peninsula (Ashford) 1: 13, 17. Gearchiveerd op 17 april 2016.
  14. ↑ Dandy, J.E. (1927). The Genera of Magnolieae. Bulletin of Miscellaneous Information, Royal Gardens, Kew, 1927(7): 257–264
  15. ↑ Nooteboom, H.P. (1985). Notes on Magnoliaceae, with a revision of Pachylarnax and Elmerrillia and the Malesian species of Manglietia and Michelia. Blumea 31(1): 65–121