Clark Gable
Clark Gable | |
---|---|
Irudi gehiago | |
Bizitza | |
Jaiotzako izen-deiturak | William Clark Gable |
Jaiotza | Cadiz (Ohio), 1901eko otsailaren 1a |
Herrialdea | Ameriketako Estatu Batuak |
Bizilekua | Clark Gable Museum (en) |
Lehen hizkuntza | ingelesa |
Heriotza | Los Angeles, 1960ko azaroaren 16a (59 urte) |
Hobiratze lekua | Forest Lawn Memorial Park |
Heriotza modua | berezko heriotza: miokardio infartu akutua |
Familia | |
Aita | William H. Gable |
Ama | Adeline Herschelman |
Ezkontidea(k) | Josephine Dillon (en) (1924ko abenduaren 18a - 1930) Maria Franklin (en) (1931ko ekainaren 19a - 1939) Carole Lombard (1939ko martxoaren 29a - 1942ko urtarrilaren 16a) Sylvia Ashley (en) (1949ko abenduaren 20a - 1952) Kay Williams (1955eko uztailaren 11 - 1960ko azaroaren 16a) |
Seme-alabak | ikusi
|
Hezkuntza | |
Hizkuntzak | ingelesa |
Irakaslea(k) | Josephine Dillon (en) |
Jarduerak | |
Jarduerak | zinema aktorea eta aktorea |
Altuera | 184 zentimetro |
Lantokia(k) | Ameriketako Estatu Batuak |
Jasotako sariak | ikusi
|
Kidetza | American Legion (en) |
Zerbitzu militarra | |
Parte hartutako gatazkak | Bigarren Mundu Gerra |
Sinesmenak eta ideologia | |
Alderdi politikoa | Ameriketako Estatu Batuetako Alderdi Errepublikanoa |
clarkgable.com | |
| |
William Clark Gable (Cadiz, Ohio, 1901eko otsailaren 1a - Los Angeles, Kalifornia, 1960ko azaroaren 16a)[1] Ameriketako Estatu Batuetako aktore bat zen, Oscar sariaren irabazlea eta soinudun zinemako hastapenetako izar handienetakoa.[2] Gizonezko aktore ospetsuenetako bat izan zen Hollywoodeko zinema klasikoan.[3]
1924an Hollywoodera joan zen, baina, paper garrantzitsurik jasotzen ez zuenez, antzerkira itzuli zen. The Last Mile antzezlanean bikain aritu ostean, 1930ean, MGMk zinemarako lehen kontratua luzatu zion. Haren lehen papera aurrekontu txikiko film bateko pertsonaia gaiztoarena izan zen arren, ikusleek gutun franko igorri zioten, haren ahots eta itxura boteretsua zirela eta. Estudioa berehala jabetu zen Gableren erakargarritasun indarraz.
Haren ospea handitu nahian, MGMk emakume famatuen aldean paratu zuen: Norma Shearer, Greta Garbo, Jean Harlow eta Joan Crawford, besteak beste. Jean Harlowekin sei filmetan agertu ostean, Clark Gablek film arrakastatsuenetan parte hartu zuen. Horrek "Hollywoodeko erregea"[4] bihurtu zuen, eta 1930 eta 1940ko hamarkadetako izar handiena izan zen.
Bere unerik gorena 30eko hamarkada izan zen, The secret six (George Hill) eta A Free Soul filmek arrakasta lortu zutenetik. Gablek aktore nagusi onenaren Oscar bat irabazi zuen It Happened One Night filmagatik, Frank Caprak 1934an zuzendu zuen filma. Hala ere, gehiago ezagunagoa da Victor Flemingek zuzendutako Gone with the Wind (euskaraz, 'Haizearekin joana') zinemako klasikoan egindako lanagatik, 1939an estreinatutako filma. 1935ean, Oscarrerako ere izendatu zuten, Mutiny on the Bounty parte hartzeagatik. 1950eko hamarkadan, arrakasta batzuei esker eutsi zion ospeari, batez ere western edo komediari esker; besteak beste, Mogambo (John Ford, 1953) nabarmendu zen, eta aktoreak berak esan zuen bere karrera film handi batekin ixteko aukera espero zuela. Ez zuen aurkitu aukera hori 1960an film mitiko batean protagonista izan zen arte, arrazoi askorengatik: The Misfits filma Marilyn Monroe eta Montgomery Cliftekin batera. Filmaketa 1960ko azaroaren 4an amaitu zen, Gable hil baino hamabi egun lehenago. Filma 1961eko otsailaren 1ean estreinatu zen.
Sariak eta izendapenak
Sariak
- 1935: Gizonezko Aktore Onenaren Oscar saria It Happened One Night filmagatik.
Izendapenak
- 1936: Mutiny on the Bounty filma, Gizonezko Aktore Onenaren Oscar sarirako izendapena.
- 1940: Aktore onenaren Oscarrean Gone with the Wind filmagatik.
- 1959: Aktore musikal edo komiko onenaren Urrezko Globo Saria, Teacher's Pet filmarengatik.
- 1960: Aktore musikal edo komiko onenaren Urrezko Globoa, But Not for Me filmarengatik.
Politika
Gable errepublikano kontserbadoretzat hartzen zen, nahiz eta politikaz ia inoiz ez zuen jendaurrean hitz egin. Bere hirugarren emaztea, Carole Lombard, aktibista demokrata liberala zen,[5] eta berak konbentzitu zuen Franklin D. Roosevelt presidente demokratari (eta bere New Deal) laguntzera. 1944an, Motion Picture Alliance for the Preservation of American Ideals erakunde antikomunistako kide izan zen, Ronald Reagan, John Wayne eta Gary Cooper-ekin batera, besteak beste. 1952ko otsailean, New Yorken telebistaz emandako mitin batera joan zen, eta Dwight D. Eisenhower jeneralari gogo biziz eskatu zion lehendakari izateko postulatzeko, bi alderdiek Eisenhower hautagaitzat bilatzen zutenean. Zenbait tronbosi koronario jasan zituen arren, Gablek postaz bozkatu zuen Richard Nixonen bidez 1960ko hauteskunde presidentzialetan.[6]
Filmografia hautatua[7]
- White Man (1924)
- Forbidden Paradise (1924)
- Declassee (1925)
- The Merry Widow (1925)
- The Plastic Age (1925)
- North Star (1925)
- The Johnstown Flood (1926)
- One Minute to Play (1926)
- The Painted Desert (1931)
- The Easiest Way (1931)
- Dance, Fools, Dance (1931)
- The Finger Points (1931)
- The Secret Six (1931)
- Laughing Sinners (1931)
- A Free Soul (1931)
- Night Nurse (1931)
- Sporting Blood (1931)
- Susan Lenox (Her Fall and Rise) (1931)
- Possessed (1931)
- Hell Divers (1931)
- Polly of the Circus (1932)
- Red Dust (1932)
- No Man of Her Own (1932)
- Strange Interlude (1932)
- The White Sister (1933)
- Hold Your Man (1933)
- Night Flight (1933)
- Dancing Lady (1933)
- It Happened One Night (1934)
- Men in White (1934)
- Manhattan Melodrama (1934)
- Chained (1934)
- Forsaking All Others (1934)
- After Office Hours (1935)
- China Seas (1935)
- Call of the Wild (1935)
- Mutiny on the Bounty (1935)
- Wife vs. Secretary (1936)
- San Francisco (1936)
- Cain and Mabel (1936)
- Love on the Run (1936)
- Parnell (1937)
- Saratoga (1937)
- Test Pilot (1938)
- Too Hot to Handle (1938)
- Idiot's Delight (1939)
- Gone with the Wind (1939)
- Strange Cargo (1940)
- Boom Town (1940)
- Comrade X (1940)
- They Met in Bombay (1941)
- Honky Tonk (1941)
- Somewhere I'll Find You (1942)
- Adventure (1945)
- The Hucksters (1947)
- Homecoming (1948)
- Command Decision (1948)
- Any Number Can Play (1949)
- Key to the City (1950)
- To Please a Lady (1950)
- Across the Wide Missouri (1951)
- Callaway Went Thataway (1951) (cameo)
- Lone Star (1952)
- Never Let Me Go (1953)
- Mogambo (1953)
- Betrayed (1954)
- Soldier of Fortune (1955)
- The Tall Men (1955)
- The King and Four Queens (1956)
- Band of Angels (1957)
- Run Silent, Run Deep (1958)
- Teacher's Pet (1958)
- But Not for Me (1959)
- It Started in Naples (1960)
- The Misfits (1961)
Filmen zuzendaria eta izenburua zenbait hizkuntzatan (en, es, fr, eu, ca. gl)
Filmen zuzendaria eta itzuli bada beste hizkuntza batera (gaztelania, frantsesa, euskara, katalana edo galiziera) beste izenburu batekin taula honetan ikus daiteke:
Urtea | Filma | Zuzendaria | Hizkuntzak |
---|---|---|---|
1924 | Forbidden Paradise | Ernst Lubitsch | gaztelaniaz: La frivolidad de una dama frantsesez: Paradis défendu |
1924 | White Man | Louis J. Gasnier | frantsesez: La Folie d'une femme |
1925 | Déclassée | Robert G. Vignola | |
1925 | What Price Gloria? | Wesley Ruggles | |
1925 | The Pacemakers | Wesley Ruggles | |
1925 | The Plastic Age | Wesley Ruggles | frantsesez: Quand on a vingt ans |
1925 | The Merry Widow | Erich von Stroheim | gaztelaniaz: La viuda alegre frantsesez: La Veuve joyeuse |
1925 | Ben-Hur: A Tale of the Christ | Fred Niblo | gaztelaniaz: Ben-Hur frantsesez: Ben-Hur euskaraz: «Ben-Hur» katalanez: Ben-Hur |
1930 | Du Barry, Woman of Passion | Sam Taylor | gaztelaniaz: Du Barry, mujer de pasión |
1931 | Hell Divers | George W. Hill | gaztelaniaz: Titanes del cielo frantsesez: Les Titans du ciel |
1931 | Sporting Blood | Charles Brabin | |
1931 | The Easiest Way | Jack Conway | gaztelaniaz: La pecadora frantsesez: Quand on est belle |
1931 | Laughing Sinners | Harry Beaumont | gaztelaniaz: Salvada frantsesez: La Pécheresse |
1931 | Night Nurse | William Augustus Wellman | frantsesez: L'Ange blanc |
1931 | The Finger Points | John Francis Dillon | gaztelaniaz: El dedo acusador |
1931 | The Painted Desert | Howard Higgin | gaztelaniaz: El desierto pintado frantsesez: Le Désert rouge |
1931 | A Free Soul | Clarence Brown | gaztelaniaz: Alma libre frantsesez: Âmes libres |
1931 | Susan Lenox | Robert Z. Leonard | frantsesez: La Courtisane katalanez: Susan Lenox (Her Fall and Rise) |
1931 | Dance, Fools, Dance | Harry Beaumont | gaztelaniaz: Danzad, locos, danzad frantsesez: La Pente |
1931 | Possessed | Clarence Brown | frantsesez: Fascination |
1931 | The Secret Six | George W. Hill | frantsesez: Tribunal secret |
1931 | The Front Page | Lewis Milestone | gaztelaniaz: Un gran reportaje katalanez: Primera plana |
1932 | Red Dust | Victor Fleming | gaztelaniaz: Tierra de pasión frantsesez: La Belle de Saïgon |
1932 | Polly of the Circus | Alfred Santell | |
1932 | Strange Interlude | Robert Z. Leonard | |
1932 | No Man of Her Own | Wesley Ruggles | gaztelaniaz: Casada por azar frantsesez: Un mauvais garçon |
1933 | Night Flight | Clarence Brown | frantsesez: Vol de nuit |
1933 | Hold Your Man | Sam Wood | gaztelaniaz: Tú eres mío frantsesez: Dans tes bras |
1933 | Dancing Lady | Robert Z. Leonard | gaztelaniaz: Alma de bailarina frantsesez: Le Tourbillon de la danse |
1933 | The White Sister | Victor Fleming | frantsesez: La Sœur blanche |
1934 | Forsaking All Others | W. S. Van Dyke | gaztelaniaz: Cuando el diablo asoma frantsesez: Souvent femme varie |
1934 | Manhattan Melodrama | W. S. Van Dyke | gaztelaniaz: El enemigo público número uno frantsesez: L'Ennemi public n° 1 |
1934 | Men in White | Ryszard Bolesławski | gaztelaniaz: Hombres de blanco frantsesez: Les Hommes en blanc |
1934 | Chained | Clarence Brown | frantsesez: La Passagère |
1934 | It Happened One Night | Frank Capra | gaztelaniaz: Sucedió una noche frantsesez: New York-Miami katalanez: Va succeir una nit |
1935 | The Call of the Wild | William Augustus Wellman | gaztelaniaz: La llamada de la selva frantsesez: L'Appel de la forêt euskaraz: «Call of the Wild (1935eko filma)» |
1935 | Mutiny on the Bounty | Frank Lloyd | frantsesez: Les Révoltés du Bounty katalanez: Rebel·lió a bord |
1935 | After Office Hours | Robert Z. Leonard | gaztelaniaz: El escándalo del día frantsesez: Chronique mondaine |
1935 | China Seas | Tay Garnett | gaztelaniaz: Mares de China frantsesez: La Malle de Singapour |
1936 | San Francisco | D. W. Griffith | |
1936 | Love on the Run | W. S. Van Dyke | gaztelaniaz: Amor entre espías frantsesez: Loufoque et Cie |
1936 | Wife vs. Secretary | Clarence Brown | frantsesez: Sa femme et sa secrétaire |
1936 | Cain and Mabel | Lloyd Bacon | frantsesez: Caïn et Mabel |
1937 | Parnell | John M. Stahl | frantsesez: La Vie privée du tribun |
1937 | Romance of Celluloid | ||
1937 | Saratoga | Jack Conway | |
1938 | Too Hot to Handle | Jack Conway | gaztelaniaz: Sucedió en China frantsesez: Un envoyé très spécial |
1938 | Test Pilot | Victor Fleming | gaztelaniaz: Piloto de pruebas frantsesez: Pilote d'essai |
1939 | Idiot's Delight | Clarence Brown | gaztelaniaz: La delicia de los idiotas frantsesez: La Ronde des pantins |
1939 | Gone with the Wind | Victor Fleming | gaztelaniaz: Lo que el viento se llevó frantsesez: Autant en emporte le vent katalanez: Allò que el vent s'endugué galizieraz: Foise co vento |
1939 | Land of Liberty | Cecil B. DeMille | |
1940 | Boom Town | Jack Conway | frantsesez: La Fièvre du pétrole euskaraz: «Boom Town (1940ko filma)» |
1940 | Comrade X | King Vidor | gaztelaniaz: Camarada X frantsesez: Camarade X katalanez: Camarada X |
1940 | Strange Cargo | Frank Borzage | gaztelaniaz: Extraño cargamento frantsesez: Le Cargo maudit |
1941 | They Met in Bombay | Clarence Brown | gaztelaniaz: Entre ladrones anda el amor (Aventura en Bombay) frantsesez: L'aventure commence à Bombay |
1941 | Honky Tonk | Jack Conway | gaztelaniaz: Quiero a este hombre frantsesez: Franc Jeu |
1942 | Somewhere I'll Find You | Wesley Ruggles | gaztelaniaz: Somewhere I'll find you frantsesez: Je te retrouverai |
1943 | Show Business at War | Louis de Rochemont | |
1943 | Wings Up | ||
1945 | Combat America | ||
1945 | Adventure | Victor Fleming | gaztelaniaz: Aventura frantsesez: L'Aventure |
1947 | The Hucksters | Jack Conway | gaztelaniaz: Mercaderes de ilusiones frantsesez: Marchands d'illusions |
1948 | Homecoming | Mervyn LeRoy | gaztelaniaz: La rival frantsesez: Le Retour |
1948 | Command Decision | Sam Wood | gaztelaniaz: Sublime decisión frantsesez: Tragique Décision |
1949 | Any Number Can Play | Mervyn LeRoy | gaztelaniaz: ¡Hagan juego! frantsesez: Faites vos jeux |
1950 | Key to the City | George Sidney | gaztelaniaz: Las llaves de la ciudad frantsesez: La Clé sous la porte |
1950 | Some of the Best: Twenty-Five Years of Motion Picture Leadership | ||
1950 | To Please a Lady | Clarence Brown | gaztelaniaz: Indianápolis frantsesez: Pour plaire à sa belle |
1951 | Across the Wide Missouri | William Augustus Wellman | gaztelaniaz: Más allá del ancho río frantsesez: Au-delà du Missouri katalanez: Més enllà del Missouri |
1952 | Lone Star | Vincent Sherman | gaztelaniaz: Estrella del destino frantsesez: L'Étoile du destin |
1953 | Mogambo | John Ford | |
1953 | Never Let Me Go | Delmer Daves | frantsesez: Ne me quitte jamais |
1954 | Betrayed | Gottfried Reinhardt | gaztelaniaz: Brumas de traición frantsesez: Voyage au-delà des vivants |
1955 | Soldier of Fortune | Edward Dmytryk | frantsesez: Le Rendez-vous de Hong Kong |
1955 | The Tall Men | Raoul Walsh | gaztelaniaz: Garras de ambición frantsesez: Les Implacables katalanez: Els implacables |
1956 | The King and Four Queens | Raoul Walsh | gaztelaniaz: Un rey para cuatro reinas frantsesez: Le Roi et Quatre Reines katalanez: Un rei per a quatre reines |
1957 | Band of Angels | Raoul Walsh | gaztelaniaz: La esclava libre frantsesez: L'Esclave libre katalanez: L'esclava lliure |
1958 | Teacher's Pet | George Seaton | frantsesez: Le Chouchou du professeur |
1958 | Run Silent, Run Deep | Robert Wise | gaztelaniaz: Torpedo frantsesez: L'Odyssée du sous-marin Nerka katalanez: Torpede (pel·lícula de 1958) |
1959 | But Not for Me | Walter Lang | gaztelaniaz: No soy para ti frantsesez: La Vie à belles dents |
1960 | It Started in Naples | Melville Shavelson | frantsesez: C'est arrivé à Naples katalanez: It started in Naples |
1961 | The Misfits | John Huston | frantsesez: Les Désaxés katalanez: Vides rebels |
1963 | The Courtship of Eddie's Father | Vincente Minnelli | gaztelaniaz: El noviazgo del padre de Eddie frantsesez: Il faut marier papa |
1963 | Hollywood Without Make-Up | Rudy Behlmer | |
1964 | MGM's Big Parade of Comedy | Robert Youngson | gaztelaniaz: The Big Parade of Comedy |
1965 | The Love Goddesses | Saul J. Turell | |
1969 | The Happy Ending | Richard Brooks | gaztelaniaz: Con los ojos cerrados katalanez: Amb els ulls tancats |
1974 | That's Entertainment! | Jack Haley Jr. | gaztelaniaz: Érase una vez en Hollywood frantsesez: Il était une fois à Hollywood katalanez: Això és l'espectacle |
1975 | Brother, Can You Spare a Dime? | Philippe Mora | gaztelaniaz: Hermano, ¿me das diez centavos? frantsesez: T'as pas 100 balles ? |
1988 | The Making of a Legend: Gone with the Wind | David Hinton | gaztelaniaz: La realización de un clásico: 'Lo que el viento se llevó' |
Erreferentziak
- ↑ (Gaztelaniaz) «Clark Gable, el triunfo de la virilidad» La Vanguardia 2015-11-15 (Noiz kontsultatua: 2021-02-15).
- ↑ (Ingelesez) «AFI’s 100 YEARS…100 STARS» American Film Institute (Noiz kontsultatua: 2021-02-15).
- ↑ «America's Greatest Legends». American Film Institute.
- ↑ (Ingelesez) Farr, John; ContributorEditor; bestmoviesbyfarr.com. (2012-01-31). «Clark Gable: King of Hollywood» HuffPost (Noiz kontsultatua: 2021-02-15).
- ↑ (Ingelesez) McCants, Glynis. (2010-11). Love by the Numbers: How to Find Great Love Or Reignite the Love You Have Through the Power of Numerology. Sourcebooks, Inc. ISBN 978-1-4022-4463-6. (Noiz kontsultatua: 2024-05-14).
- ↑ Scagnetti, Jack. (1976). The life and loves of Gable. Middle Village, N.Y. : J. David Publishers ISBN 978-0-8246-0205-5. (Noiz kontsultatua: 2024-05-14).
- ↑ «63 Clark Gable Movies Ranked Best to Worst with Box Office Grosses, Reviews and Awards 2014 Fantasy Baseball Projections and Rankings By Position» web.archive.org 2014-01-22 (Noiz kontsultatua: 2021-02-15).
Bibliografia
- Essoe, Gabe (1970). The Films of Clark Gable. Secaucus: The Cidadel Press. ISBN 978-0-8065-0011-9.
- Harris, Warren G. (2002). Clark Gable: A Biography. New York: Harmony Books. ISBN 978-0-609-60495-3.
- Lewis, Judy (1994). Uncommon Knowledge. New York: Simon & Schuster. ISBN 978-0-671-70019-5.
- Samuels, Charles (1962). The King: A Biography of Clark Gable. New York: G.P. Putnam's Sons. ISBN 978-1-258-80672-9.
- Spicer, Chrystopher J. (2002). Clark Gable: Biography, Filmography, Bibliography. Jefferson: McFarland & Company. ISBN 978-0-7864-1124-5.
- Tornabene, Lyn (1976). Long Live The King: A Biography of Clark Gable. New York: Putnam. ISBN 978-0-399-11863-0.
Kanpo estekak
- Datuak: Q71243
- Multimedia: Clark Gable / Q71243